[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) یُعَظِّم اللّه سبحانه و یَذکُر القرآن و النبیّ و یَعِظُ الناس:
عظمة اللّه تعالی:
وَ انْقَادَتْ لَهُ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةُ بأَزمَّتِهَا، وَ قَذَفَتْ إِلَیْهِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرَضُونَ مَقَالِیدَهَا، وَ سَجَدَتْ لَهُ بالْغُدُوِّ وَ الْآصَالِ الْأَشْجَارُ النَّاضِرَةُ، وَ قَدَحَتْ لَهُ مِنْ قُضْبَانِهَا النِّیرَانَ الْمُضِیئَةَ، وَ آتَتْ أُکُلَهَا بکَلِمَاتِهِ الثِّمَارُ الْیَانِعَةُ.
القرآن:
وَ کِتَابُ اللَّهِ بَیْنَ أَظْهُرِکُمْ، نَاطِقٌ لَا یَعْیَا لِسَانُهُ، وَ بَیْتٌ لَا تُهْدَمُ أَرْکَانُهُ، وَ عِزٌّ لَا تُهْزَمُ أَعْوَانُهُ.
رسول اللّه:
أَرْسَلَهُ عَلَی حِینِ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ وَ تَنَازُعٍ مِنَ الْأَلْسُنِ، فَقَفَّی بهِ الرُّسُلَ وَ خَتَمَ بهِ الْوَحْیَ، فَجَاهَدَ فِی اللَّهِ الْمُدْبرِینَ عَنْهُ وَ الْعَادلِینَ بهِ.
الدنیا:
وَ إِنَّمَا الدُّنْیَا مُنْتَهَی بَصَرِ الْأَعْمَی، لَا یُبْصِرُ مِمَّا وَرَاءَهَا شَیْئاً، وَ الْبَصِیرُ یَنْفُذُهَا بَصَرُهُ وَ یَعْلَمُ أَنَّ الدَّارَ وَرَاءَهَا، فَالْبَصِیرُ مِنْهَا شَاخِصٌ وَ الْأَعْمَی إِلَیْهَا شَاخِصٌ، وَ الْبَصِیرُ مِنْهَا مُتَزَوِّدٌ وَ الْأَعْمَی لَهَا مُتَزَوِّدٌ.
عِظَةُ الناس:
وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَیْسَ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا وَ یَکَادُ صَاحِبُهُ یَشْبَعُ مِنْهُ وَ یَمَلُّهُ إِلَّا الْحَیَاةَ، فَإِنَّهُ لَا یَجِدُ فِی الْمَوْتِ رَاحَةً، وَ إِنَّمَا ذَلِکَ بمَنْزلَةِ الْحِکْمَةِ الَّتِی هِیَ حَیَاةٌ لِلْقَلْب الْمَیِّتِ وَ بَصَرٌ لِلْعَیْنِ الْعَمْیَاءِ وَ سَمْعٌ لِلْأُذُنِ الصَّمَّاءِ وَ رِیٌّ لِلظَّمْآنِ، وَ فِیهَا الْغِنَی کُلُّهُ وَ السَّلَامَةُ.
کِتَابُ اللَّهِ تُبْصِرُونَ بهِ وَ تَنْطِقُونَ بهِ وَ تَسْمَعُونَ بهِ، وَ یَنْطِقُ بَعْضُهُ ببَعْضٍ وَ یَشْهَدُ بَعْضُهُ عَلَی بَعْضٍ، وَ لَا یَخْتَلِفُ فِی اللَّهِ، وَ لَا یُخَالِفُ بصَاحِبهِ عَنِ اللَّهِ.
قَد اصْطَلَحْتُمْ عَلَی الْغِلِّ فِیمَا بَیْنَکُمْ، وَ نَبَتَ الْمَرْعَی عَلَی دمَنِکُمْ، وَ تَصَافَیْتُمْ عَلَی حُبِّ الْآمَالِ، وَ تَعَادَیْتُمْ فِی کَسْب الْأَمْوَالِ؛ لَقَد اسْتَهَامَ بکُمُ الْخَبیثُ وَ تَاهَ بکُمُ الْغُرُورُ، وَ اللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَی نَفْسی وَ أَنْفُسکُم.[/hadith]
ترجمه (محمد دشتی):
عظمت پروردگار:
دنیا و آخرت، خدا را فرمانبردار است، و سر رشته هر دو به دست او است. آسمان ها و زمین ها کلیدهای خویش را به او سپردند، و درختان شاداب و سر سبز، صبحگاهان و شامگاهان در برابر خدا سجده می کنند، و از شاخه های درختان نور سرخ رنگی شعله ور شده، به فرمان او میوه های رسیده را به انسان ها تقدیم می دارند.
ویژگی های قرآن:
کتاب خدا، قرآن، در میان شما سخنگویی است که هیچ گاه زبانش از حق گویی کند و خسته، و همواره گویاست، خانه ای است که ستون های آن هرگز فرو نمی ریزد، و صاحب عزّتی است که یارانش هرگز شکست ندارند.
ویژگی های پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم:
خدا پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را پس از یک دوران طولانی که دیگر پیامبران نبودند، فرستاد: زمانی که میان طرفداران مذاهب گوناگون نزاع در گرفته و راه اختلاف می پیمودند. پس او را در پی پیامبران فرستاد و وحی را با فرستادن پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم ختم فرمود. پس پیامبر صلّی اللّه علیه و آله با تمام مخالفانی که به حق پشت کردند، و از آن منحرف گشتند به مبارزه پرداخت.
روش برخورد با دنیا:
و همانا دنیا نهایت دیدگاه کور دلان است که آن سوی دنیا را نمی نگرند، امّا انسان آگاه، نگاهش از دنیا عبور کرده از پس آن سرای جاویدان آخرت را می بیند. پس انسان آگاه به دنیا دل نمی بندد و انسان کور دل تمام توجّه اش دنیاست. بینا از دنیا زاد و توشه برگیرد و نابینا برای دنیا توشه فراهم می کند.
اندرزهای جاودانه:
آگاه باشید، در دنیا چیزی نیست مگر آن که صاحبش به زودی از آن سیر و از داشتن آن دلگیر می شود جز ادامه زندگی، زیرا در مرگ آسایشی نمی نگرند. حیات و زندگی چونان حکمت و دانش است که حیات دل مرده، و بینایی چشم های نابیناست و مایه شنوایی برای گوش های کر و آبی گوارا برای تشنگان می باشد که همه در آن سالم و بی نیازند.
شناخت قرآن:
این قرآن است که با آن می توانید راه حق را بنگرید و با آن سخن بگویید و به وسیله آن بشنوید. بعضی از قرآن از بعضی دیگر سخن می گوید، و برخی بر برخی دیگر گواهی می دهد، آیاتش در شناساندن خدا اختلافی نداشته، و کسی را که همراهش شد از خدا جدا نمی سازد.
علل سقوط مردم:
مردم گویا به خیانت و کینه ورزی اتّفاق دارید، و در رفتار ریاکارانه، گیاهان روییده از سرگین را می مانید، در دوستی با آرزوها به وحدت رسیدید، و در جمع آوری ثروت به دشمنی پرداختید، شیطان شما را در سرگردانی افکنده و غرور شما را به هلاکت می کشاند، برای خود و شما از خدا یاری می طلبم.
واژگان (عمران علی‌زاده):
-
مَقالید: کلیدها
-
غُدُوّ: صبحها
-
آصال: عصرها
-
أشجار ناضِرَه: درختان با طراوت
-
قَدَحَت: آتش بیرون کرد
-
قُضبان: شاخه های نازک، جمع قضیب
-
ثِمار یانِعَة: میوه های رسیده
-
لا یَعیَی: عاجز نمی شود، عی: عجز در سخن گفتن
-
لا تُهزَم: به فرار نمی افتد
-
قَفّی: پشت سر آورد، تعقیب کرد
-
شاخِصٌ مِنها: از آن کوچ کننده است
-
شاخِصٌ إلیها: بسوی آن خیره شونده است
-
رِیّ: سیرابی
-
إصطَلاح: اتفاق نمودن
-
مَرعَی: چریدنی، علفهای سبز
-
دمَن: جمع دمنة: جای شوره زار و کثافتگاه و محل خاکروبه
-
استَهَامَ: حیران و سرگردان نموده است
-