[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) یحثّ الناسَ علی التقوی:
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی جَعَلَ الْحَمْدَ مِفْتَاحاً لِذکْرِهِ وَ سَبَباً لِلْمَزید مِنْ فَضْلِهِ وَ دَلِیلًا عَلَی آلَائِهِ وَ عَظَمَتِهِ. عِبَادَ اللَّهِ، إِنَّ الدَّهْرَ یَجْرِی بالْبَاقِینَ کَجَرْیِهِ بالْمَاضِینَ، لَا یَعُودُ مَا قَدْ وَلَّی مِنْهُ وَ لَا یَبْقَی سَرْمَداً مَا فِیهِ، آخِرُ فَعَالِهِ کَأَوَّلِهِ، مُتَشَابهَةٌ أُمُورُهُ، مُتَظَاهِرَةٌ أَعْلَامُهُ، فَکَأَنَّکُمْ بالسَّاعَةِ تَحْدُوکُمْ حَدْوَ الزَّاجِرِ بشَوْلِهِ؛ فَمَنْ شَغَلَ نَفْسَهُ بغَیْرِ نَفْسهِ تَحَیَّرَ فِی الظُّلُمَاتِ وَ ارْتَبَکَ فِی الْهَلَکَاتِ وَ مَدَّتْ بهِ شَیَاطِینُهُ فِی طُغْیَانِهِ وَ زَیَّنَتْ لَهُ سَیِّئَ أَعْمَالِهِ؛ فَالْجَنَّةُ غَایَةُ السَّابقِینَ، وَ النَّارُ غَایَةُ الْمُفَرِّطِینَ.
اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَّ التَّقْوَی دَارُ حِصْنٍ عَزیزٍ، وَ الْفُجُورَ دَارُ حِصْنٍ ذَلِیلٍ، لَا یَمْنَعُ أَهْلَهُ وَ لَا یُحْرِزُ مَنْ لَجَأَ إِلَیْهِ؛ أَلَا وَ بالتَّقْوَی تُقْطَعُ حُمَةُ الْخَطَایَا، وَ بالْیَقِینِ تُدْرَکُ الْغَایَةُ الْقُصْوَی. عِبَادَ اللَّهِ، اللَّهَ اللَّهَ فِی أَعَزِّ الْأَنْفُس عَلَیْکُمْ وَ أَحَبِّهَا إِلَیْکُمْ، فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَوْضَحَ لَکُمْ سَبیلَ الْحَقِّ وَ أَنَارَ طُرُقَهُ، فَشقْوَةٌ لَازمَةٌ أَوْ سَعَادَةٌ دَائِمَةٌ.
فَتَزَوَّدُوا فِی أَیَّامِ الْفَنَاءِ لِأَیَّامِ الْبَقَاءِ، قَدْ دُلِلْتُمْ عَلَی الزَّاد وَ أُمِرْتُمْ بالظَّعْنِ وَ حُثِثْتُمْ عَلَی الْمَسیرِ؛ فَإِنَّمَا أَنْتُمْ کَرَکْبٍ وُقُوفٍ لَا یَدْرُونَ مَتَی یُؤْمَرُونَ بالسَّیْرِ؛ أَلَا فَمَا یَصْنَعُ بالدُّنْیَا مَنْ خُلِقَ لِلْآخِرَةِ، وَ مَا یَصْنَعُ بالْمَالِ مَنْ عَمَّا قَلِیلٍ یُسْلَبُهُ وَ تَبْقَی عَلَیْهِ تَبعَتُهُ وَ حِسَابُهُ. عِبَادَ اللَّهِ، إِنَّهُ لَیْسَ لِمَا وَعَدَ اللَّهُ مِنَ الْخَیْرِ مَتْرَکٌ، وَ لَا فِیمَا نَهَی عَنْهُ مِنَ الشَّرِّ مَرْغَبٌ. عِبَادَ اللَّهِ، احْذَرُوا یَوْماً تُفْحَصُ فِیهِ الْأَعْمَالُ وَ یَکْثُرُ فِیهِ الزِّلْزَالُ وَ تَشیبُ فِیهِ الْأَطْفَالُ.
اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَّ عَلَیْکُمْ رَصَداً مِنْ أَنْفُسکُمْ وَ عُیُوناً مِنْ جَوَارِحِکُمْ، وَ حُفَّاظَ صِدْقٍ یَحْفَظُونَ أَعْمَالَکُمْ وَ عَدَدَ أَنْفَاسکُمْ، لَا تَسْتُرُکُمْ مِنْهُمْ ظُلْمَةُ لَیْلٍ دَاجٍ، وَ لَا یُکِنُّکُمْ مِنْهُمْ بَابٌ ذُو رِتَاجٍ. وَ إِنَّ غَداً مِنَ الْیَوْمِ قَرِیبٌ، یَذْهَبُ الْیَوْمُ بمَا فِیهِ وَ یَجِیءُ الْغَدُ لَاحِقاً بهِ، فَکَأَنَّ کُلَّ امْرِئٍ مِنْکُمْ قَدْ بَلَغَ مِنَ الْأَرْضِ مَنْزلَ وَحْدَتِهِ وَ مَخَطَّ حُفْرَتِهِ، فَیَا لَهُ مِنْ بَیْتِ وَحْدَةٍ وَ مَنْزلِ وَحْشَةٍ وَ مُفْرَد غُرْبَةٍ، وَ کَأَنَّ الصَّیْحَةَ قَدْ أَتَتْکُمْ وَ السَّاعَةَ قَدْ غَشیَتْکُمْ وَ بَرَزْتُمْ لِفَصْلِ الْقَضَاءِ. قَدْ زَاحَتْ عَنْکُمُ الْأَبَاطِیلُ وَ اضْمَحَلَّتْ عَنْکُمُ الْعِلَلُ وَ اسْتَحَقَّتْ بکُمُ الْحَقَائِقُ وَ صَدَرَتْ بکُمُ الْأُمُورُ مَصَادرَهَا، فَاتَّعِظُوا بالْعِبَرِ وَ اعْتَبرُوا بالْغِیَرِ وَ انْتَفِعُوا بالنُّذُر.[/hadith]
ترجمه (محمد دشتی):
عبرت از گذشتگان:
ستایش خداوندی را سزاست که حمد را کلید یاد خویش، و سبب فزونی فضل و رحمت خود، و راهنمای نعمت ها و عظمتش قرار داده است.
بندگان خدا روزگار بر آیندگان چنان می گذرد که بر گذشتگان گذشت، آنچه گذشت باز نمی گردد، و آنچه هست جاویدان نخواهد ماند، پایان کارش با آغاز آن یکی است، ماجراها و رویدادهای آن همانند یکدیگرند، و نشانه های آن آشکار است. گویا پایان زندگی و قیامت، شما را فرا می خواند، چونان خواندن ساربان، شتر بچه را.
پس آن کس که جز به حساب نفس خویش پردازد، خود را در تاریکی ها سرگردان، و در هلاکت افکنده است. شیطان ها مهارش را گرفته و به سرکشی و طغیان می کشانند، و رفتار زشت او را در دیده اش زیبا می نمایانند، پس بدانید که بهشت پایان راه پیشتازان و آتش جهنّم، سرانجام کسانی است که سستی می ورزند.
ضرورت تقوا و خود سازی:
ای بندگان خدا بدانید که تقوا، دژی محکم و شکست ناپذیر است، اما هرزگی و گناه، خانه ای در حال فرو ریختن و خوار کننده است که از ساکنان خود دفاع نخواهد کرد، و کسی که بدان پناه برد در امان نیست. آگاه باشید با پرهیزکاری، ریشه های گناهان را می توان برید، و با یقین می توان به برترین جایگاه معنوی، دسترسی پیدا کرد.
ای بندگان خدا، خدا را، خدا را، در حق نفس خویش که از همه چیز نزد شما گرامی تر و دوست داشتنی تر است. پروا کنید، همانا خدا، راه حق را برای شما آشکار کرده و جاده های آن را روشن نگاه داشت، پس یا شقاوت دامنگیر یا رستگاری جاویدان در انتظار شماست.
پس در این دنیای نابود شدنی برای زندگی جاویدان آخرت، توشه برگیرید، که شما را به زاد و توشه راهنمایی کردند، و به کوچ کردن از دنیا فرمان دادند، و شما را برای پیمودن راه قیامت بر انگیختند. همانا شما چونان کاروانی هستید که در جایی به انتظار مانده و نمی دانند در چه زمانی آنان را فرمان حرکت می دهند.
آگاه باشید با دنیا چه می کند کسی که برای آخرت آفریده شده است و با اموال دنیا چه کار دارد آن کس که به زودی همه اموال او را مرگ می رباید و تنها کیفر حسابرسی آن بر عهده انسان باقی خواهد ماند.
بندگان خدا خیری را که خدا وعده داد رها کردنی نمی باشد، و شرّی را که از آن نهی فرمود دوست داشتنی نیست بندگان خدا از روزی بترسید که اعمال و رفتار انسان وارسی می شود، روزی که پر از تشویش و اضطراب است و کودکان در آن روز پیر می گردند.
ای بندگان خدا بدانید که از شما نگاهبانانی بر شما گماشته اند، و دیدبان هایی از پیکرتان برگزیده و حافظان راستگویی که اعمال شما را حفظ می کنند و شماره نفسهای شما را می شمارند، نه تاریکی شب شما را از آنان می پوشاند، و نه دری محکم شما را از آنها پنهان می سازد.
یاد تنهایی قبر:
فردا به امروز نزدیک است، و امروز با آنچه در آن است می گذرد، و فردا می آید و بدان می رسد، گویی هر یک از شما در دل زمین به خانه مخصوص خود رسیده و در گودالی که کنده اند آرمیده اید، وه که چه خانه تنهایی و چه منزل وحشتناکی و چه سیه چال غربتی. گویی هم اکنون بر صور اسرافیل دمیدند، و قیامت فرارسیده، و برای قضاوت و حسابرسی قیامت بیرون شده اید. پندارهای باطل دور گردیده، بهانه ها از میان برخاسته، و حقیقت ها برای شما آشکار شده و شما را به آنجا که لازم بود کشانده اند. پس از عبرت ها پند گیرید، و از دگرگونی روزگار عبرت پذیرید، و از هشدار دهندگان بهرمند گردید.
واژگان (عمران علی‌زاده):
-
زاجِر: کسی که با فریاد شتر را میراند
-
شَول: شتری که شیرش کم شده و پستانش بالا کشیده شده است
-
إرتَبَکَ: وارد و بند شد
-
مُفَرِّطین: اشخاص قصورکننده در اطاعت
-
حُثِثتُم: تشویق و تحریک شده اید
-
تَبعَة: نتیجه بد و کیفر کار بد
-
مَترَک: جای ترک و فروگذاری
-
مَرغَب: جای رغبت و علاقه
-
تُفحَصُ: بحث و تفتیش می شود
-
تَشیبُ: پیر می شود
-
رَصَد: مراقب و نگهبان
-
عُیون: جاسوسها
-
لا یُکِنُّ: پنهان نمی کند
-
رِتاج: در بزرگ
-
بَرَزتُم: آشکار شدید
-
زَاحَت: برطرف شد
-