خطبه 138 نهج البلاغه

[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) یومئ فیها إلی ذکر المَلاحم:

یَعْطِفُ الْهَوَی عَلَی الْهُدَی، إِذَا عَطَفُوا الْهُدَی عَلَی الْهَوَی؛ وَ یَعْطِفُ الرَّأْیَ عَلَی الْقُرْآنِ، إِذَا عَطَفُوا الْقُرْآنَ عَلَی الرَّأْیِ.

حَتَّی تَقُومَ الْحَرْبُ بکُمْ عَلَی سَاقٍ بَادیاً نَوَاجِذُهَا، مَمْلُوءَةً أَخْلَافُهَا، حُلْواً رَضَاعُهَا، عَلْقَماً عَاقِبَتُهَا. أَلَا وَ فِی غَدٍ وَ سَیَأْتِی غَدٌ بمَا لَا تَعْرِفُونَ، یَأْخُذُ الْوَالِی مِنْ غَیْرِهَا عُمَّالَهَا عَلَی مَسَاوِئِ أَعْمَالِهَا، وَ تُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفَالِیذَ کَبدهَا، وَ تُلْقِی إِلَیْهِ سلْماً مَقَالِیدَهَا؛ فَیُرِیکُمْ کَیْفَ عَدْلُ السِّیرَةِ، وَ یُحْیِی مَیِّتَ الْکِتَاب وَ السُّنَّةِ.

کَأَنِّی بهِ قَدْ نَعَقَ بالشَّامِ وَ فَحَصَ برَایَاتِهِ فِی ضَوَاحِی کُوفَانَ، فَعَطَفَ عَلَیْهَا عَطْفَ الضَّرُوس وَ فَرَشَ الْأَرْضَ بالرُّءُوس، قَدْ فَغَرَتْ فَاغِرَتُهُ وَ ثَقُلَتْ فِی الْأَرْضِ وَطْأَتُهُ، بَعِیدَ الْجَوْلَةِ

،

عَظِیمَ الصَّوْلَةِ؛ وَ اللَّهِ لَیُشَرِّدَنَّکُمْ فِی أَطْرَافِ الْأَرْضِ حَتَّی لَا یَبْقَی مِنْکُمْ إِلَّا قَلِیلٌ کَالْکُحْلِ فِی الْعَیْنِ، فَلَا تَزَالُونَ کَذَلِکَ حَتَّی تَئُوبَ إِلَی الْعَرَب عَوَازبُ أَحْلَامِهَا. فَالْزَمُوا السُّنَنَ الْقَائِمَةَ وَ الْآثَارَ الْبَیِّنَةَ وَ الْعَهْدَ الْقَرِیبَ الَّذی عَلَیْهِ بَاقِی النُّبُوَّةِ، وَ اعْلَمُوا أَنَّ الشَّیْطَانَ إِنَّمَا یُسَنِّی لَکُمْ طُرُقَهُ لِتَتَّبعُوا عَقِبَهُ.[/hadith]

ترجمه (محمد دشتی):

(در این خطبه امام از تحوّلات آینده سخن می گوید).

خبر از ظهور و سیستم حکومتی حضرت مهدی علیه السّلام:

او (حضرت مهدی «عج») خواسته ها را تابع هدایت وحی می کند، هنگامی که مردم هدایت را تابع هوس های خویش قرار می دهند، در حالی که به نام تفسیر نظریّه های گوناگون خود را بر قرآن تحمیل می کنند، او نظریّه ها و اندیشه ها را تابع قرآن می سازد.

در آینده آتش جنگ میان شما افروخته می گردد، و چنگ و دندان نشان می دهد، با پستان هایی پر شیر، که مکیدن آن شیرین، امّا پایانی تلخ و زهر آگین دارد، به سوی شما می آید.

آگاه باشید فردایی که شما را از آن هیچ شناختی نیست، زمامداری حاکمیّت پیدا می کند که غیر از خاندان حکومت های امروزی است (حضرت مهدی «عجل اللّه تعالی فرجه الشریف») عمّال و کارگزاران حکومتها را بر اعمال بدشان کیفر خواهد داد، زمین میوه های دل خود (معادن طلا و نقره) را برای او بیرون می ریزد، و کلیدهایش را به او می سپارد، او روش عادلانه در حکومت حق را به شما می نمایاند، و کتاب خدا و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را که تا آن روز متروک ماندند، زنده می کند.

خبر از تهاجم خونین عبد الملک مروان به کوفه:

گویی او را می بینم که از شام فریاد بر می آورد، و با پرچم هایش پیرامون کوفه را پر می کند، و چونان شتر خشمگین به کوفه یورش می آورد، زمین را با سرهای بریده فرش می کند، دهانش گشاده، گام هایش را سخت و سنگین بر زمین می کوبد، تاخت و تاز او بی امان و پایدار و هجوم او سخت و دشوار است.

به خدا سوگند، شما را در اطراف زمین می پراکند، آنگونه که اندکی از شما باقی خواهد ماند چونان باقی مانده سرمه در اطراف چشم. و این وضع خونبار تداوم یابد تا آن که عقل از دست رفته عرب باز آید، پس باید بر سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم باقی مانید که برپاست، و بر آثار رسالت تکیه نمایید، که آشکار است، به عهد نزدیکی که بسته اید وفادار مانید که یادگار پیامبر بر آن تکیه دارد، و بدانید این شیطان است که راه هایش را هموار می نماید تا قدم بر جای قدم هایش نهید و راهش را پی گیرید.

واژگان (عمران علی‌زاده):

• یَعطِفُ: برمیگرداند و توجه می دهد

  • تَقومُ عَلی ساق: روی پا می ایستد، یعنی شدت می یابد

  • بادیاً نَواجِذها: دندانهای آخرش را آشکار میکند

  • أخلاف: پستانها

  • عَلقَم: ماده تلخ

  • أفالِیذ: قطعه ها و تکه ها، جمع فلذة

  • فَحَصَ: زمین را میکند و جستجو میکند

  • ضَواحِی: جمع ضاحیة: طرف نمایان هر چیز، جاهای خوب و چشم بخور

  • کُوفان: شهر کوفه

  • بَعید الجَولَة: گردش و حرکت آن بسیار است

  • یُشَرِّد: متفرق میکند، می رماند

  • تَؤوب: برمیگردد، رجوع میکند

  • عَوازب: جمع عازبة: پنهان و غائب شده