[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) یصف جوهر الرسول، و یصف العلماء، و یعظ بالتقوی:

وَ أَشْهَدُ أَنَّهُ عَدْلٌ عَدَلَ وَ حَکَمٌ فَصَلَ، وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ سَیِّدُ عِبَادهٌِ؛ کُلَّمَا نَسَخَ اللَّهُ الْخَلْقَ فِرْقَتَیْنِ جَعَلَهُ فِی خَیْرِهِمَا، لَمْ یُسْهِمْ فِیهِ عَاهِرٌ وَ لَا ضَرَبَ فِیهِ فَاجِر. أَلَا وَ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ قَدْ جَعَلَ لِلْخَیْرِ أَهْلًا وَ لِلْحَقِّ دَعَائِمَ وَ لِلطَّاعَةِ عِصَماً، وَ إِنَّ لَکُمْ عِنْدَ کُلِّ طَاعَةٍ عَوْناً مِنَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ یَقُولُ عَلَی الْأَلْسنَةِ وَ یُثَبِّتُ [بهِ] الْأَفْئِدَةَ، فِیهِ کِفَاءٌ لِمُکْتَفٍ وَ شفَاءٌ لِمُشْتَفٍ.

صفة العلماء:

وَ اعْلَمُوا أَنَّ عِبَادَ اللَّهِ الْمُسْتَحْفَظِینَ عِلْمَهُ، یَصُونُونَ مَصُونَهُ وَ یُفَجِّرُونَ عُیُونَهُ، یَتَوَاصَلُونَ بالْوِلَایَةِ وَ یَتَلَاقَوْنَ بالْمَحَبَّةِ وَ یَتَسَاقَوْنَ بکَأْسٍ رَوِیَّةٍ وَ یَصْدُرُونَ برِیَّةٍ، لَا تَشُوبُهُمُ الرِّیبَةُ وَ لَا تُسْرِعُ فِیهِمُ الْغِیبَةُ، عَلَی ذَلِکَ عَقَدَ خَلْقَهُمْ وَ أَخْلَاقَهُمْ، فَعَلَیْهِ یَتَحَابُّونَ وَ بهِ یَتَوَاصَلُونَ، فَکَانُوا کَتَفَاضُلِ الْبَذْرِ یُنْتَقَی فَیُؤْخَذُ مِنْهُ وَ یُلْقَی، قَدْ مَیَّزَهُ التَّخْلِیصُ وَ هَذَّبَهُ التَّمْحِیصُ.

العِظَة بالتقوی:

فَلْیَقْبَلِ امْرُؤٌ کَرَامَةً بقَبُولِهَا وَ لْیَحْذَرْ قَارِعَةً قَبْلَ حُلُولِهَا، وَ لْیَنْظُرِ امْرُؤٌ فِی قَصِیرِ أَیَّامِهِ وَ قَلِیلِ مُقَامِهِ فِی مَنْزلٍ حَتَّی یَسْتَبْدلَ بهِ مَنْزلًا، فَلْیَصْنَعْ لِمُتَحَوَّلِهِ وَ مَعَارِفِ مُنْتَقَلِهِ؛ فَطُوبَی لِذی قَلْبٍ سَلِیمٍ أَطَاعَ مَنْ یَهْدیهِ وَ تَجَنَّبَ مَنْ یُرْدیهِ، وَ أَصَابَ سَبیلَ السَّلَامَةِ ببَصَرِ مَنْ بَصَّرَهُ وَ طَاعَةِ هَادٍ أَمَرَهُ، وَ بَادَرَ الْهُدَی قَبْلَ أَنْ تُغْلَقَ أَبْوَابُهُ وَ تُقْطَعَ أَسْبَابُهُ، وَ اسْتَفْتَحَ التَّوْبَةَ وَ أَمَاطَ الْحَوْبَةَ، فَقَدْ أُقِیمَ عَلَی الطَّرِیقِ وَ هُدیَ نَهْجَ السَّبیلِ.[/hadith]

ترجمه (محمد دشتی):

پیامبر شناسی:

گواهی می دهم که خدا عدل است و دادگر، و دادرسی جدا کننده حق و باطل، و گواهی می دهم که محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بنده و فرستاده او سرور مخلوقات است. هر گاه آفریدگان را به دو دسته کرد او را در بهترین آنها قرار داد، در خاندان او نه زناکار و نه مردم بدکار است.

آگاه باشید خداوند برای خوبی ها مردمی، و برای حق ستون های استواری، و برای اطاعت نگهدارنده ای قرار داد. هر گامی که در اطاعت بر می دارید، یاوری از طرف خدای سبحان وجود دارد که زبان ها به نیروی آنها سخن می گویند، و دل ها با کمک آنها استوارند، برای یاری طلبان یاور، و برای شفا خواهان شفا دهنده اند.

ارزش دانشمندان الهی:

بدانید بندگانی که نگاه دار علم خداوندند، و آن را حفظ می کنند، و چشمه های علم الهی را جوشان می سازند، با دوستی خدا با یکدیگر پیوند داشته و یکدیگر را دیدار می کنند. جام محبّت او را به همدیگر می نوشانند، و از آبشخور علم او سیراب می گردند. شک و تردید در آنها راه نمی یابد، و از یکدیگر بدگویی نمی کنند. سرشت و اخلاقشان با این ویژگی ها شکل گرفته است، و بر این اساس تمام دوستیها و پیوندهایشان استوار است. آنان، چونان بذرهای پاکیزه ای هستند که در میان مردم گزینش شده، آنها را برای کاشتن انتخاب و دیگران را رها می کنند. با آزمایش های مکرّر امتیاز یافتند، و با پاک کردن های پی در پی خالص گردیدند.

پندهای جاودانه:

پس آدمی باید اندرزها را بپذیرد، و پیش از رسیدن رستاخیز پرهیزکار باشد، و در کوتاهی روزگارش اندیشه کند، و به ماندن کوتاه در دنیا نظر دوزد تا آن را به منزلگاهی بهتر مبدّل سازد. پس برای جایی که او را می برند، و برای شناسایی سرای دیگر تلاش کند.

خوشا به حال کسی که قلبی سالم دارد، خدای هدایتگر را اطاعت می کند، از شیطان گمراه کننده دوری می گزیند، با راهنمایی مردان الهی با آگاهی به راه سلامت رسیده، و به اطاعت هدایتگرش بپردازد، و به راه رستگاری پیش از آن که درها بسته شود، و وسائلش قطع گردد بشتابد، در توبه را بگشاید، و گناهان را از بین ببرد. پس (چنین فردی) به راه راست ایستاده، و به راه حق هدایت شده است.

واژگان (عمران علی‌زاده):

  • حَکَم: قاضی، حکومت کننده

    • عاهِر: زناکار

    • عِصَم: جمع عصمت: وسیله نگاهداری

    • یُفَجِّرون: شکافته و جاری میکنند

    • یَتَساقون: همدیگر را سیراب میکنند

    • یُنتَقَی: تصفیه می شود، از مخلوطی خالص می شود

    • مُتَحَوَّل: محل تحویل و تغییر

    • مَعارِف: محلهای شناخته شده

    • یُردی: هلاک میکند

    • أماطَ: دور نموده است، کنار زد

    • حَوبَة: گناه و هلاکت