[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) یعظ فیها و یزهد فی الدنیا:

حمدُ اللّه‏:

نَحْمَدُهُ عَلَی مَا أَخَذَ وَ أَعْطَی وَ عَلَی مَا أَبْلَی وَ ابْتَلَی، الْبَاطِنُ‏ لِکُلِّ خَفِیَّةٍ وَ الْحَاضِرُ لِکُلِّ سَرِیرَةٍ، الْعَالِمُ بمَا تُکِنُّ الصُّدُورُ وَ مَا تَخُونُ الْعُیُونُ. وَ نَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ غَیْرُهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه وآله) نَجِیبُهُ وَ بَعِیثُهُ، شَهَادَةً یُوَافِقُ فِیهَا السِّرُّ الْإِعْلَانَ وَ الْقَلْبُ اللِّسَانَ‏.

عِظَةُ الناس:

فَإِنَّهُ وَ اللَّهِ الْجِدُّ لَا اللَّعِبُ وَ الْحَقُّ لَا الْکَذبُ، وَ مَا هُوَ إِلَّا الْمَوْتُ أَسْمَعَ دَاعِیهِ وَ أَعْجَلَ حَادیهِ؛ فَلَا یَغُرَّنَّکَ سَوَادُ النَّاس مِنْ نَفْسکَ وَ قَدْ رَأَیْتَ مَنْ کَانَ قَبْلَکَ مِمَّنْ جَمَعَ الْمَالَ وَ حَذرَ الْإِقْلَالَ وَ أَمِنَ الْعَوَاقِبَ طُولَ أَمَلٍ وَ اسْتِبْعَادَ أَجَلٍ، کَیْفَ نَزَلَ بهِ الْمَوْتُ فَأَزْعَجَهُ عَنْ وَطَنِهِ وَ أَخَذَهُ مِنْ مَأْمَنِهِ، مَحْمُولًا عَلَی أَعْوَاد الْمَنَایَا، یَتَعَاطَی بهِ الرِّجَالُ الرِّجَالَ حَمْلًا عَلَی الْمَنَاکِب وَ إِمْسَاکاً بالْأَنَامِلِ. أَمَا رَأَیْتُمُ الَّذینَ یَأْمُلُونَ بَعِیداً وَ یَبْنُونَ مَشیداً وَ یَجْمَعُونَ کَثِیراً، کَیْفَ أَصْبَحَتْ بُیُوتُهُمْ قُبُوراً وَ مَا جَمَعُوا بُوراً وَ صَارَتْ أَمْوَالُهُمْ لِلْوَارِثِینَ وَ أَزْوَاجُهُمْ لِقَوْمٍ آخَرِینَ، لَا فِی حَسَنَةٍ یَزیدُونَ وَ لَا مِنْ سَیِّئَةٍ یَسْتَعْتِبُونَ [یُسْتَعْتَبُونَ]

؟

فَمَنْ أَشْعَرَ التَّقْوَی قَلْبَهُ، بَرَّزَ مَهَلُهُ وَ فَازَ عَمَلُهُ؛ فَاهْتَبلُوا هَبَلَهَا وَ اعْمَلُوا لِلْجَنَّةِ عَمَلَهَا؛ فَإِنَّ الدُّنْیَا لَمْ تُخْلَقْ لَکُمْ دَارَ مُقَامٍ، بَلْ خُلِقَتْ لَکُمْ مَجَازاً، لِتَزَوَّدُوا مِنْهَا الْأَعْمَالَ إِلَی دَارِ الْقَرَارِ، فَکُونُوا مِنْهَا عَلَی أَوْفَازٍ وَ قَرِّبُوا الظُّهُورَ لِلزِّیَال.[/hadith]

ترجمه (محمد دشتی):

ستایش پروردگار:

خدا را ستایش می کنیم بر آنچه گرفته، و آنچه بخشیده، و بر نعمت هایی که عطا کرده و آزمایش هایی که انجام داد. خداوندی که بر هر چیز پنهانی آگاه و در باطن هر چیزی حضور دارد، به آنچه در سینه هاست آگاه و بر آنچه دیده ها دزدانه می نگرد داناست، و گواهی می دهم که خدا یکی است و جز او خدایی نیست و گواهی می دهم که حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم برگزیده و فرستاده اوست، آن گواهی که با او درون و بیرون، قلب و زبان، هماهنگ باشد.

ضرورت یاد مرگ:

به خدا سوگند، این که می گویم بازی نیست، جدّی و حقیقت است، دروغ نیست، و آن چیزی جز مرگ نیست، که بانگ دعوت کننده اش رسا، و به سرعت همه را میراند. پس انبوه زندگان، و طرفداران، تو را فریب ندهند، همانا گذشتگان را دیدی که ثروت ها اندوختند و از فقر و بیچارگی وحشت داشتند و با آرزوهای طولانی فکر می کردند در امانند، و مرگ را دور می پنداشتند، دیدی که چگونه مرگ بر سرشان فرود آمد و آنان را از وطنشان بیرون راند و از خانه أمن کوچشان داد که بر چوبه تابوت نشستند، و مردم آن را دست به دست می کردند و بر دوش گرفته و با سر انگشت خویش نگاه می داشتند.

آیا ندیدید آنان را که آرزوهای دور و دراز داشتند، و کاخ های استوار می ساختند، و مال های فراوان می اندوختند، چگونه خانه هایشان گورستان شد و اموال جمع آوری شده شان تباه و پراکنده و از آن وارثان گردید و زنان آنها با دیگران ازدواج کردند نه می توانند چیزی به حسنات بیفزایند و نه از گناه توبه کنند.

تقوا و روش برخورد با دنیا:

کسی که جامه تقوا بر قلبش بپوشاند، کارهای نیکوی او آشکار شود، و در کارش پیروز گردد. پس در به دست آوردن بهره های تقوا فرصت غنیمت شمارید، و برای رسیدن به بهشت جاویدان رفتاری متناسب با آن انجام دهید، زیرا دنیا برای زندگی همیشگی شما آفریده نشده، گذرگاهی است تا در آن زاد و توشه آخرت بردارید، پس با شتاب، آماده کوچ کردن باشید و مرکب های راهوار برای حرکت مهیّا دارید.

واژگان (عمران علی‌زاده):

  • أبلَی: احسان و نیکی نمود

    • ابتَلَی: امتحان کرد

    • تُکِنُّ: پنهان میکند: می پوشاند

    • نَجیب: انتخاب شده

    • بَعیث: برانگیخته شده

    • حادی: راننده و حرکت دهنده

    • أزعَج: با ترس و هراس حرکت داد

    • یَتَعاطِی: دست بدست می دهد و می گیرد

    • أنامِل: بند و سر انگشتان، جمع انملة

    • مَشید: بناء گچ کاری شده و محکم

    • بُور: هلاک شده

    • بَرَّزَ: غلبه کرد و برتر آمد

    • اهتَبلوا: جستجو کنید

    • هَبَل: شأن و موقعیت، اهتبلوا اهبلها: از موقعیت آن (تقوی) استفاده کرده و غنیمت بشمارید

    • أوفَاز: عجله کردن، در حال سرعت بودن

    • ظُهور: جمع ظهر: پشتها، منظور مرکب های سواری است

    • زیَال: مفارقت و جدائی