[hadith]و من کلام له (علیه السلام) بعدَ أن أقدم أحدهم علی الکلام فحصر، و هو فی فضل أهل البیت، و وصف فساد الزمان:
أَلَا وَ إِنَّ اللِّسَانَ بَضْعَةٌ مِنَ الْإِنْسَانِ، فَلَا یُسْعِدُهُ الْقَوْلُ إِذَا امْتَنَعَ وَ لَا یُمْهِلُهُ النُّطْقُ إِذَا اتَّسَعَ؛ وَ إِنَّا لَأُمَرَاءُ الْکَلَامِ وَ فِینَا تَنَشَّبَتْ عُرُوقُهُ وَ عَلَیْنَا تَهَدَّلَتْ غُصُونُهُ.
فساد الزمان:
وَ اعْلَمُوا -رَحِمَکُمُ اللَّهُ- أَنَّکُمْ فِی زَمَانٍ الْقَائِلُ فِیهِ بالْحَقِّ قَلِیلٌ وَ اللِّسَانُ عَنِ الصِّدْقِ کَلِیلٌ وَ اللَّازمُ لِلْحَقِّ ذَلِیلٌ؛ أَهْلُهُ مُعْتَکِفُونَ عَلَی الْعِصْیَانِ، مُصْطَلِحُونَ عَلَی الْإِدْهَانِ؛ فَتَاهُمْ عَارِمٌ، وَ شَائِبُهُمْ آثِمٌ، وَ عَالِمُهُمْ مُنَافِقٌ، وَ [فَارِئُهُمْ] قَارِنُهُمْ مُمَاذقٌ؛ لَا یُعَظِّمُ صَغِیرُهُمْ کَبیرَهُمْ، وَ لَا یَعُولُ غَنِیُّهُمْ فَقِیرَهُم.[/hadith]
ترجمه (محمد دشتی):
(هنگامی که «جعدة بن هبیرة» خواهر زاده امام علیه السّلام نتوانست در حضور آن حضرت سخن بگوید فرمود):
فصاحت و بلاغت اهل بیت علیهم السّلام:
آگاه باشید، همانا زبان، پاره ای از وجود انسان است، اگر آمادگی نداشته باشد، سخن نمی گوید، و به هنگام آمادگی، گفتار او را مهلت نمی دهد، همانا ما امیران سخن می باشیم، درخت سخن در ما ریشه دوانده، و شاخه های آن بر ما سایه افکنده است.
علل سقوط جامعه انسانی:
خدا شما را رحمت کند، بدانید که همانا شما در روزگاری هستید که گوینده حق اندک، و زبان از راستگویی عاجز، و حق طلبان بی ارزشند.
مردم گرفتار گناه، و به سازشکاری همداستانند، جوانانشان بد اخلاق، و پیر مردانشان گنه کار، و عالمشان دو رو، و نزدیکانشان سود جوینده، نه خردسالانشان بزرگان را احترام می کنند و نه توانگرانشان دست مستمندان را می گیرند.
واژگان (عمران علی‌زاده):
-
بَضعَة: قطعه گوشت
-
لا یُسعِدُ: یاری نمی کند، فراهم نمی شود
-
نَشَّبَت: بند و محکم شده است
-
تَهَدَّلَت: آویزان شده است
-
کَلِیل: کند و خسته
-
مُعتَکِفون: ملازمت کننده اند
-
مُصطَلِحون: اتفاق نموده اند
-
عارِم: بی حیا، بد خلق
-
شائِب: پیر
-
مُماذق: کسی که خوب و بد، محبت و عداوت را بهم مخلوط کند
-