[hadith]فساد الزمان:
وَ اعْلَمُوا -رَحِمَکُمُ اللَّهُ- أَنَّکُمْ فِی زَمَانٍ الْقَائِلُ فِیهِ بالْحَقِّ قَلِیلٌ وَ اللِّسَانُ عَنِ الصِّدْقِ کَلِیلٌ وَ اللَّازمُ لِلْحَقِّ ذَلِیلٌ؛ أَهْلُهُ مُعْتَکِفُونَ عَلَی الْعِصْیَانِ، مُصْطَلِحُونَ عَلَی الْإِدْهَانِ؛ فَتَاهُمْ عَارِمٌ، وَ شَائِبُهُمْ آثِمٌ، وَ عَالِمُهُمْ مُنَافِقٌ، وَ [فَارِئُهُمْ] قَارِنُهُمْ مُمَاذقٌ؛ لَا یُعَظِّمُ صَغِیرُهُمْ کَبیرَهُمْ، وَ لَا یَعُولُ غَنِیُّهُمْ فَقِیرَهُم.[/hadith]
مفاسد زمان حضرت و اصناف مردمش:
پس از بیان منشأ سخن و سخنوری خود و خاندان گرامیش به مطلب دیگری پرداخته و آن وضع زمان خود و مردمی است که در آن موقع می زیسته اند، و برای آنان این اوصاف را بیان کرده است:
1- حق گویان در این زمان اندکند، و علت آن هم شروری است که جامعه امروز را فرا گرفته است، و این همان معنایی است که در خطبه شماره 31 ج 2 در شرح ایها الناس انا قد اصبحنا فی دهر عنود و زمن کنود بیان شد که زمان چگونه سبب بدی و خوبی می شود و بدی و خوبی زمان در حقیقت صفت اهل زمان است.
2- در این روزگار، زبان انسان از بیان حقیقت ناتوان است، و علت آن دو چیز است، یکی جهل و نادانی و دوم ظلم و ستمی است که جامعه امروز را فرا گرفته است.
3- اهل حق در این زمان خوارند زیرا هم در اقلیت اند و هم نسبت به دیگران ضعیفند.
4- اکثریت مردم این روزگار به گناه اشتغال دارند.
5- با زبان، با هم سازش دارند، ولی در دل توافق ندارند، به احتمال دیگر معنایش چنین است که مردم این زمان در کارهای خود غلّ و غش به کار می برند.
6- گروهها و اصناف مختلف دارای ویژگیهای گوناگون می باشند، جوانانشان تندخو و بد اخلاقند، از آن رو که با ادب اسلامی تربیت نشده اند، دانایانشان منافقند، بدین سبب که هوشمندی خود را در جهت شرّ به کار می برند و از فرمانهای الهی و راه آخرت چشم پوشیده اند، گویندگان در این زمان در دوستی با مردم ناخالصند با زبان اظهار محبت می کنند ولی در دل با آنها دوست نیستند.
7- کوچکشان بزرگشان را احترام نمی کند، زیرا در محیطی رشد یافته اند که از نظر آداب شرعی دچار نقص بوده و توجّهی به آن نداشته اند.
8- ثروتمندانشان به نیازمندان کمک نمی کنند، و این خود دلیل است بر این که اهل این زمان مردمی جفاکار و فرومایه می باشند. توفیق از خداوند است.
