[hadith]المعروف فی غیر أهله:
وَ لَیْسَ لِوَاضِعِ الْمَعْرُوفِ فِی غَیْرِ حَقِّهِ وَ عِنْدَ غَیْرِ أَهْلِهِ مِنَ الْحَظِّ فِیمَا أَتَی إِلَّا مَحْمَدَةُ اللِّئَامِ وَ ثَنَاءُ الْأَشْرَارِ وَ مَقَالَةُ الْجُهَّالَ مَا دَامَ مُنْعِماً عَلَیْهِمْ مَا أَجْوَدَ یَدَهُ، وَ هُوَ عَنْ ذَاتِ اللَّهِ بَخیلٌ.
مواضع المعروف:
فَمَنْ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا، فَلْیَصِلْ بهِ الْقَرَابَةَ، وَ لْیُحْسنْ مِنْهُ الضِّیَافَةَ، وَ لْیَفُکَّ بهِ الْأَسیرَ وَ الْعَانِیَ، وَ لْیُعْطِ مِنْهُ الْفَقِیرَ وَ الْغَارِمَ، وَ لْیَصْبرْ نَفْسَهُ عَلَی الْحُقُوقِ وَ النَّوَائِب ابْتِغَاءَ الثَّوَاب، فَإِنَّ فَوْزاً بهَذهِ الْخِصَالِ شَرَفُ مَکَارِمِ الدُّنْیَا وَ دَرْکُ فَضَائِلِ الْآخِرَةِ، إِنْ شَاءَ اللَّهُ.[/hadith]
ترجمه (محمد دشتی):
(برخی از شارحان نوشتند که این خطبه بخشی از خطبه 126 می باشد).
شناخت جایگاه بخشش و احسان:
برای کسی که نا بجا به ناکسان نیکی کند بهره ای جز ستایش فرومایگان، تعریف سرکشان و اشرار، و سخنان جاهلان بد گفتار ندارد، و اینها نیز تا هنگامی که به آنها بخشش می کند ادامه دارد. دست سخاوتمندی ندارد آن کس که از بخشش در راه خدا بخل می ورزد. آن کس که خدا او را مالی بخشید، پس «باید» به خویشاوندان خود بخشش نماید، و سفره مهمانی خوب بگستراند، و اسیر آزاد کند، و رنجدیده را بنوازد، و مستمند را بهرمند کند، و قرض وامدار را بپردازد، و برای درک ثواب الهی، در برابر پرداخت حقوق دیگران، و مشکلاتی که در این راه به او می رسد شکیبا باشد، زیرا به دست آوردن صفات یاد شده، موجب شرافت و بزرگی دنیا و درک فضائل سرای آخرت است «ان شاء الله».
واژگان (عمران علی‌زاده):
-
مَحمَدَة: ستایش و تعریف
-
مَا أجوَدَ یَدَه: چقدر دست و دل باز است
-
ضِیافَة: مهمانی
-
لِیَفُکَّ: باید بگشاید، از گرفتاری آزاد سازد
-
عانِی: شخصی که در زحمت و مشقت است
-
غارِم: بدهکار
-
نَوائِب: مصیبتها و بلاهای نازل شده
-
إبتِغاء: جستجو کردن
-
فَوز: کامیاب شدن، بهدف رسیدن
-
مَکارم: چیزهای با ارزش
-