[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) فی ذکر المَکاییل و المَوازین:
عِبَادَ اللَّهِ، إِنَّکُمْ وَ مَا تَأْمُلُونَ مِنْ هَذهِ الدُّنْیَا أَثْوِیَاءُ مُؤَجَّلُونَ وَ مَدینُونَ مُقْتَضَوْنَ، أَجَلٌ مَنْقُوصٌ وَ عَمَلٌ مَحْفُوظٌ، فَرُبَّ دَائِبٍ مُضَیَّعٌ وَ رُبَّ کَادحٍ خَاسرٌ. وَ قَدْ أَصْبَحْتُمْ فِی زَمَنٍ لَا یَزْدَادُ الْخَیْرُ فِیهِ إِلَّا إِدْبَاراً، وَ لَا الشَّرُّ فِیهِ إِلَّا إِقْبَالًا، وَ لَا الشَّیْطَانُ فِی هَلَاکِ النَّاس إِلَّا طَمَعاً، فَهَذَا أَوَانٌ قَوِیَتْ عُدَّتُهُ وَ عَمَّتْ مَکِیدَتُهُ وَ أَمْکَنَتْ فَرِیسَتُهُ. اضْرِبْ بطَرْفِکَ حَیْثُ شئْتَ مِنَ النَّاس، فَهَلْ تُبْصِرُ إِلَّا فَقِیراً یُکَابدُ فَقْراً، أَوْ غَنِیّاً بَدَّلَ نِعْمَةَ اللَّهِ کُفْراً، أَوْ بَخِیلًا اتَّخَذَ الْبُخْلَ بحَقِّ اللَّهِ وَفْراً، أَوْ مُتَمَرِّداً کَأَنَّ بأُذُنِهِ عَنْ سَمْعِ الْمَوَاعِظِ وَقْراً؟
أَیْنَ أَخْیَارُکُمْ وَ صُلَحَاؤُکُمْ وَ أَیْنَ أَحْرَارُکُمْ وَ سُمَحَاؤُکُمْ وَ أَیْنَ الْمُتَوَرِّعُونَ فِی مَکَاسبهِمْ وَ الْمُتَنَزِّهُونَ فِی مَذَاهِبهِمْ؟ أَ لَیْسَ قَدْ ظَعَنُوا جَمِیعاً عَنْ هَذهِ الدُّنْیَا الدَّنِیَّةِ وَ الْعَاجِلَةِ الْمُنَغِّصَةِ، وَ هَلْ [خُلِّفْتُمْ] خُلِقْتُمْ إِلَّا فِی حُثَالَةٍ لَا تَلْتَقِی إِلَّا بذَمِّهِمُ الشَّفَتَانِ اسْتِصْغَاراً لِقَدْرِهِمْ وَ ذَهَاباً عَنْ ذکْرِهِمْ؟ فَ «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ». ظَهَرَ الْفَسَادُ فَلَا مُنْکِرٌ مُغَیِّرٌ وَ لَا زَاجِرٌ مُزْدَجِرٌ، أَ فَبهَذَا تُرِیدُونَ أَنْ تُجَاوِرُوا اللَّهَ فِی دَارِ قُدْسهِ وَ تَکُونُوا أَعَزَّ أَوْلِیَائِهِ عِنْدَهُ، هَیْهَاتَ، لَا یُخْدَعُ اللَّهُ عَنْ جَنَّتِهِ وَ لَا تُنَالُ مَرْضَاتُهُ إِلَّا بطَاعَتِهِ. لَعَنَ اللَّهُ الْآمِرِینَ بالْمَعْرُوفِ التَّارِکِینَ لَهُ، وَ النَّاهِینَ عَنِ الْمُنْکَرِ الْعَامِلِینَ بهِ.[/hadith]
ترجمه (محمد دشتی):
(در این خطبه امام علیه السّلام در باره اندازه ها و مقیاس ها صحبت فرمود، چون سیّد رضی بخشی از سخنرانی را آورده است همه مباحث مربوط به مقیاس ها در اینجا نیامده است).
وصف جامعه مسخ شده مسلمین:
بندگان خدا شما و آنچه از این دنیا آرزومندید، مهمانانی هستید که مدّتی معیّن برای شما قرار داده شده، بدهکارانی هستید که مهلت کوتاهی در پرداخت آن دارید، و اعمال شما همگی حفظ می شود، چه بسیارند تلاشگرانی که به جایی نرسیدند، و زحمتکشانی که زیان دیدند.
در روزگاری هستید که خوبی به آن پشت کرده و می گذرد، و بدی بدان روی آورده، پیش می تازد، و طمع شیطان در هلاکت مردم بیشتر می گردد. هم اکنون روزگاری است که ساز و برگ شیطان تقویت شده، نیرنگ و فریبش همگانی، و به دست آوردن شکار برای او آسان است.
به هر سو می خواهی نگاه کن آیا جز فقیری می بینی که با فقر دست و پنجه نرم می کند یا ثروتمندی که نعمت خدا را کفران کرده و با بخل ورزیدن در اداء حقوق الهی، ثروت فراوانی گرد آورده است یا سرکشی که گوش او از شنیدن پند و اندرزها کر است؟
عبرت گرفتن از دنیا:
کجایند خوبان و صالحان شما، کجایند آزاد مردان و سخاوتمندان شما، کجایند پرهیزکاران در کسب و کار، کجایند پاکیزگان در راه و رسم مسلمانی؟ آیا جز این است که همگی رخت بستند و رفتند و از این جهان پست و گذران و تیره کننده عیش و شادمانی گذشتند مگر نه این است که شما وارث آنها بر جای آنان تکیه زدید، و در میان چیزهای بی ارزش قرار دارید که لب های انسان به نکوهش آن می جنبد تا قدر آنها را کوچک شمرده و برای همیشه یادشان فراموش گردد. پس در این نگرانی ها باید گفت: «انا لله و انا الیه راجعون».
فساد آشکار شد، نه کسی باقی مانده که کار زشت را دگرگون کند، و نه کسی که از نافرمانی و معصیت باز دارد. شما با چنین وضعی می خواهید در خانه قدس الهی و جوار رحمت پروردگاری قرار گیرید و عزیزترین دوستانش باشید هرگز خدا را نسبت به بهشت جاویدانش نمی توان فریفت، و جز با عبادت، رضایت او را نمی توان به دست آورد. نفرین بر آنان که امر به معروف می کنند و خود ترک می نمایند، و نهی از منکر دارند و خود مرتکب آن می شوند.
واژگان (عمران علی‌زاده):
-
مَکاییل: جمع مکیال: پیمانه
-
أثوِیاء: جمع ثوی: آنکه منزل نموده، اثویاء موجل: مهمانهائی که پس از مدتی می روند
-
مَدینُون: بدهکاران، از ماده دین
-
مُقتَضَون: درخواست شدگان: کسی که دین را از وی مطالبه میکنند
-
دائِب مُضَیَّع: کسی که مداومت بکار دارد و ضایع میکند
-
کادح خاسر: زحمت و مشقت در کار می کشد ولی زیانکار است
-
أمکَنَت فَریسَتُه: آسان و راحت شده شکار او
-
اضرِب بطَرفِک: چشم خود را در میان مردم بگردان
-
یُکابدُ فَقرا: شدت فقر را تحمل میکند، مشقت فقر را می کشد
-
وَفر: فراوانی مال و ثروت
-
مُتَمَرِّد: کسی که از انجام وظیفه سرپیچی میکند
-
سُمَحاء: اشخاص دست و دل باز
-
دَنِیَّة: پستی و زبونی
-
حُثالَة: هر چیز پست و بی ارزش که در اینجا مردم پست و بی درک منظور است
-