خطبه 37 نهج البلاغه

[hadith]من کلام له (علیه السلام) و فیه یذکر فضائله، قاله بعد وقعة النهروان: 

فَقُمْتُ بالْأَمْرِ حِینَ فَشلُوا وَ تَطَلَّعْتُ حِینَ تَقَبَّعُوا وَ نَطَقْتُ حِینَ تَعْتَعُوا وَ مَضَیْتُ بنُورِ اللَّهِ حِینَ وَقَفُوا، وَ کُنْتُ أَخْفَضَهُمْ صَوْتاً وَ أَعْلَاهُمْ فَوْتاً، فَطِرْتُ بعِنَانِهَا وَ اسْتَبْدَدْتُ برِهَانِهَا کَالْجَبَلِ لَا تُحَرِّکُهُ الْقَوَاصِفُ وَ لَا تُزیلُهُ الْعَوَاصِفُ، لَمْ یَکُنْ لِأَحَدٍ فِیَّ مَهْمَزٌ وَ لَا لِقَائِلٍ فِیَّ مَغْمَزٌ. الذَّلِیلُ عِنْدی عَزیزٌ حَتَّی آخُذَ الْحَقَّ لَهُ، وَ الْقَوِیُّ عِنْدی ضَعِیفٌ حَتَّی آخُذَ الْحَقَّ مِنْهُ. رَضِینَا عَنِ اللَّهِ قَضَاءَهُ وَ سَلَّمْنَا لِلَّهِ أَمْرَهُ.

أَتَرَانِی أَکْذبُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله)، وَ اللَّهِ لَأَنَا أَوَّلُ مَنْ صَدَّقَهُ، فَلَا أَکُونُ أَوَّلَ مَنْ کَذَبَ عَلَیْهِ. فَنَظَرْتُ فِی أَمْرِی، فَإِذَا طَاعَتِی قَدْ سَبَقَتْ بَیْعَتِی وَ إِذَا الْمِیثَاقُ فِی عُنُقِی لِغَیْرِی.[/hadith]

ترجمه (محمد دشتی):

(پس از فرونشاندن شورش نهروان در سال 38 هجری در کوفه ایراد فرمود که شبیه یک سخنرانی است):

ویژگی ها و فضائل امام علی علیه السّلام:

آن گاه که همه از ترس سست شده، کنار کشیدند، من قیام کردم، و آن هنگام که همه خود را پنهان کردند من آشکارا به میدان آمدم، و آن زمان که همه لب فرو بستند، من سخن گفتم، و آن وقت که همه باز ایستادند من با راهنمایی نور خدا به راه افتادم.

در مقام حرف و شعار صدایم از همه آهسته تر بود امّا در عمل برتر و پیشتاز بودم، زمام امور را به دست گرفتم، و جلوتر از همه پرواز کردم، و پاداش سبقت در فضیلت ها را بردم.

همانند کوهی که تند بادها آن را به حرکت در نمی آورد، و طوفانها آن را از جای بر نمی کند، کسی نمی توانست عیبی در من بیابد، و سخن چینی جای عیب جویی در من نمی یافت.

خوارترین افراد نزد من عزیز است تا حق او را باز گردانم، و نیرومند در نظر من پست و ناتوان است تا حق را از او باز ستانم. در برابر خواسته های خدا راضی، و تسلیم فرمان او هستم.

علّت سکوت و کناره گیری از خلافت:

آیا می پندارید من به رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) دروغی روا دارم؟ به خدا سوگند، من نخستین کسی هستم که او را تصدیق کردم، و هرگز اوّل کسی نخواهم بود که او را تکذیب کنم. در کار خود اندیشیدم، دیدم پیش از بیعت، پیمان اطاعت و پیروی از سفارش رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) را بر عهده دارم، که از من برای دیگری پیمان گرفت. (پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) فرمود اگر در امر حکومت کار به جدال و خونریزی کشانده شود، سکوت کن).

واژگان (عمران علی‌زاده):

• فَشلوا: سستی و تنبلی نمودند 

  • تَطَلّعتُ: خود را نشان دادم، گردن بر افراختم 

  • تَقَبَّعوا: خود را پنهان کردند، سر بلاک خود کشیدند 

  • أخفَضهُم صَوتاً: از همه ایشان کم صدا بودم 

  • أعلاهُم فَوتاً: در پیشرفت و سبقت از همه ایشان بالاتر بودم 

  • طِرتُ: پرواز کردم از ماده طیران 

  • استَبدَدتُ: تنها برنده شدم، بخود اختصاص دادم 

  • رِهان: چیز گرو نهاده شده در اینجا جایزه مسابقه منظور است 

  • مَهمَز: جای بدگوئی 

  • مَغمَز: جای عیب گیری

  • میثاق: عهد و پیمان