خطبه 141 نهج البلاغه

[hadith]من کلام له (علیه السلام) فی النهی عن سماع الغیبة و فی الفرق بین الحق و الباطل:

أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ عَرَفَ مِنْ أَخِیهِ وَثِیقَةَ دینٍ وَ سَدَادَ طَرِیقٍ، فَلَا یَسْمَعَنَّ فِیهِ أَقَاوِیلَ الرِّجَالِ؛ أَمَا إِنَّهُ قَدْ یَرْمِی الرَّامِی وَ تُخْطِئُ السِّهَامُ وَ یُحِیلُ الْکَلَامُ وَ بَاطِلُ ذَلِکَ یَبُورُ، وَ اللَّهُ سَمِیعٌ وَ شَهِیدٌ. أَمَا إِنَّهُ لَیْسَ بَیْنَ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ إِلَّا أَرْبَعُ أَصَابعَ.

فسُئل (علیه السلام) عن معنی قوله هذا، فجمع أصابعَه و وضَعَها بَینَ أذُنِه و عَینِه ثم قال: الْبَاطِلُ أَنْ تَقُولَ سَمِعْتُ، وَ الْحَقُّ أَنْ تَقُولَ رَأَیْتُ.[/hadith]

ترجمه (محمد دشتی):

پرهیز از شنیدن غیبت:

ای مردم، آن کس که از برادرش اطمینان و استقامت در دین و درستی راه و رسم را سراغ دارد، باید به گفته مردم در باره او گوش ندهد. آگاه باشید گاهی تیر انداز، تیر افکند و تیرها به خطا می رود، سخن نیز چنین است، در باره کسی چیزی می گویند که واقعیّت ندارد و گفتار باطل تباه شدنی است، و خدا شنوا و گواه است. بدانید که میان حق و باطل جز چهار انگشت فاصله نیست.

2. شناخت حق و باطل:

(پرسیدند، معنای آن چیست امام علیه السّلام انگشتان خود را میان چشم و گوش گذاشت و فرمود:) باطل آن است که بگویی «شنیدم» و حق آن است که بگویی «دیدم».

واژگان (عمران علی‌زاده):

• وَثیقَة: اطمینان و اعتماد

  • سَداد: راستی و درستی

  • یُحِیل: سخن تغییر می یابد، سخنان گوناگون

  • یَبُور: هلاک می شود، از بین می رود