[hadith]و منها فی ذکر النبی (صلی الله علیه وآله):
أَرْسَلَهُ بالضِّیَاءِ وَ قَدَّمَهُ فِی الاصْطِفَاءِ، فَرَتَقَ بهِ الْمَفَاتِقَ وَ سَاوَرَ بهِ الْمُغَالِبَ، وَ ذَلَّلَ بهِ الصُّعُوبَةَ وَ سَهَّلَ بهِ الْحُزُونَةَ، حَتَّی سَرَّحَ الضَّلَالَ عَنْ یَمِینٍ وَ شمَالٍ.[/hadith]
قسمت دوم خطبه که در باره برتری مقام پیامبر اکرم بیان فرموده است:
در این مورد امام (ع) به برخی از فواید وجودی و فضایل و برتریهای مقام پیامبر اکرم اشاره فرموده است:
1- بعثت آن حضرت همراه با نور افشانی بود، و لفظ ضیاء کنایه از انوار اسلام است که به راه خدا راهنمایی می کند.
2- خداوند او را بر همه پیامبران در فضیلت مقدم داشت، اگر چه همه انبیاء برگزیدگان او هستند.
3- به وسیله او خداوند پراکندگیها را به همدیگر پیوند داد.
منظور از پراکندگیها، اختلافات و نابسامانیهای دوره جهالت، پیش از پیامبر اکرم است و مراد از جمع آوری آنها منظّم و مرتب کردن مصالح امور آنها به واسطه دین اسلام و توحید است.
4- با فرستادن آن حضرت، خدای عزّ و جل، زورگوی چیره را مورد حمله و هجوم قرار داد.
در این مورد که امام علیه السلام خدا را فاعل فعل ساور قرار داده، از باب مجاز است، زیرا، او پیامبر را به دینی مبعوث فرموده است که با آن بر زورمندان مشرک و غیر آن هجوم کرد.
5- سر سختیها و دشواریها را به وسیله او زبون و رام کرد، مراد گردنکشان دوره جاهلیت و دشمنان دین خداست.
6- خداوند متعال به وسیله پیامبر، تمام ناهمواریها را هموار کرد، منظور ناهمواریهایی است که در طریق حق وجود داشت، که پروردگار آن چنان او را راهنمایی فرمود تا توانست گمراهی و جهل را از راست و چپ دلها بزداید، و در ضمن عبارت راست و چپ اشاره به دور کردن دو صفت افراط و تفریط می باشد که گاهی بر بعضی نفوس غلبه می کند، چنان که باری که بر پشت حیوان گذارده می شود سعی می شود که مبادا دو طرف آن نامیزان باشد، و این تعبیر امام (ع) از لطیفترین استعاره ها و بلیغترین آنهاست. توفیق از خداوند است.
