[hadith]فَارْعَوْا عِبَادَ اللَّهِ مَا برِعَایَتِهِ یَفُوزُ فَائِزُکُمْ وَ بإِضَاعَتِهِ یَخْسَرُ مُبْطِلُکُمْ، وَ بَادرُوا آجَالَکُمْ بأَعْمَالِکُمْ فَإِنَّکُمْ مُرْتَهَنُونَ بمَا أَسْلَفْتُمْ وَ مَدینُونَ بمَا قَدَّمْتُمْ، وَ کَأَنْ قَدْ نَزَلَ بکُمُ الْمَخُوفُ، فَلَا رَجْعَةً تَنَالُونَ [تُنَالُونَ] وَ لَا عَثْرَةً تُقَالُونَ. اسْتَعْمَلَنَا اللَّهُ وَ إِیَّاکُمْ بطَاعَتِهِ وَ طَاعَةِ رَسُولِهِ، وَ عَفَا عَنَّا وَ عَنْکُمْ بفَضْلِ رَحْمَتِهِ.[/hadith]
«و بادروا آجالکم بأعمالکم»،
با انجام دادن عبادات و کارهای خیر، به پیشواز مرگ روید، خودتان را آماده فرا رسیدن مرگ سازید که مبادا غافلگیر شوید و پیش از آمادگی شما اجلتان فرا رسد، زیرا در آن موقع برای فراهم ساختن زاد و توشه سفر آخرت فرصت نخواهید داشت.
«فانکم... قدمتم»،
واژه مرتهن کنایه از نفوس انسانهای گناهکار می باشد که به سبب گناهان، در قید گرفتار شده و با انجام دادن اعمال نیک از قید و بند آزاد می شوند همان طور که رهن معمولی، در گرو قرض گرفتار می شود و با ادای آن قرض، از گرو آزاد می شود، لفظ جزا که در حقیقت به معنای پاداش و نتیجه عمل خیر است در این عبارات، به عنوان مجاز از باب اطلاق شیئی بر ضدّ خود بر کیفر اطلاق شده است که نتیجه گناه و عمل شرّ می باشد، خلاصه امام (ع) در این عبارات مردم را هشدار داده است که با معاصی و گناهان گذشته نفسهای خود را در قید و بند گرفتار ساخته اند و باید هر چه زودتر با انجام دادن کارهای نیک آن را از گروه معاصی و قید و بند آزاد سازند و گرنه به عقوبت و کیفر آن دچار خواهند شد.
«و کأن قد نزل»،
کلمه «کأن» مخفّف کأنّ از حروف مشبهه به فعل است و قید تشبیه می باشد اسمش ضمیر شأن و خبر آن هم جمله قد نزل است و مقصود همانند ساختن حالت حاضر مردم به موقعی است که عامل ترس یعنی مرگ بر آنها فرود آمده که در این صورت فرصت از دست رفته و زمان برگشتن گذشته است.
