[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) فی بعض صفات الرسول الکریم و تهدید بنی أمیة و عظة الناس:
الرسول الکریم:
حَتَّی بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً (صلی الله علیه وآله) شَهِیداً وَ بَشیراً وَ نَذیراً، خَیْرَ الْبَرِیَّةِ طِفْلًا، وَ أَنْجَبَهَا کَهْلًا، وَ أَطْهَرَ الْمُطَهَّرِینَ شیمَةً، وَ أَجْوَدَ الْمُسْتَمْطَرِینَ دیمَةً.[/hadith]
فرموده است: «حتّی بعث محمّدا (ص)... من بعد»:
این عبارت مشتمل بر مباهات به پیامبر گرامی (ص) و در ستایش او و نیرومندی دین اسلام است و همچنین در نکوهش مال اندوزان و دوستداران دنیا پس از آن حضرت است، این خطبه نتیجه و حاصل خطبه سابق است، که گویا در آن از بد حالی و سختی و تنگدستی مردم در روزگار گذشته سخن رانده و از این که آن اوضاع بدین گونه پایانی نیکو یافته بر آنها منّت نهاده است. امام (ع) برای پیامبر گرامی (ص) اوصافی را به شرح زیر بیان می فرماید:
1- صفت «شهید» برای آن حضرت اشاره است به این که پیامبر گرامی (ص) در روز رستاخیز شاهد بر اعمال خلق است چنان که خداوند متعال فرموده است: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بشَهِیدٍ وَ جِئْنا بکَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیداً» و پیش از این در باره چگونگی این شهادت سخن گفته شده است.
2- صفت «بشیر» برای این است که پیامبر گرامی (ص) مژده دهنده پاداشهای بزرگی است که خداوند برای مؤمنان، آماده و به آنان وعده فرموده است.
3- صفت «نذیر» برای این است که آن حضرت گنهکاران و سرکشان را به عذابهای دردناکی که خداوند برای آنان آماده فرموده، بیم داده است.
خداوند متعال این صفات سه گانه پیامبر (ص) را در این آیه شریفه ذکر فرموده است: «إِنَّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذیراً» و این سه صفت که در آیه شریفه ذکر شده، حال می باشند.
4- صفت «خیر البریّة طفلا» یعنی در خرد سالی از همگان بهتر بود، زیرا چنان که می دانیم ملاک برتری و فضیلت، کردار نیک و پایداری در راه خداست، و چون آن حضرت از آغاز کودکی و خرد سالی به سبب داشتن این صفات از همه برتر بود، امام (ع) فرموده است: که او در کودکی از همگان بهتر بود.
5- صفت «و أنجبها کهلا» یعنی در بزرگسالی از همه بزرگوارتر و برگزیده تر بود، زیرا بزرگواری و برگزیدگی مستلزم داشتن صفات بزرگوارانه و برگزیدن و به کار بستن فضیلتهای عالی انسانی است، و آن حضرت در جوانی و بزرگسالی معدن هر فضیلت و در پیری برگزیده ترین آنان بوده است واژه های طفلا و کهلا نیز بنا بر این که در جمله حالند منصوب شده اند.
6- صفت «أطهر المطّهرین شیمة» یعنی خوی و سرشت او از همه پاکان، پاکیزه تر بود، زیرا آن حضرت متمّم مکارم اخلاق و کامل کننده آنها بود و هر صفت خوب و خوی نیکویی از آن حضرت کسب شده است، لذا سرشت او از همه پاکیزه تر و خلق و خوی او از همه فاضل تر و کریمانه تر بود.
7- صفت «أمطر المستمطرین دیمة» یعنی بذل و بخشش او از همه بیشتر بود، دیمه به بارانی گویند که رعد و برق در آن نباشد، و در این جا صفت ابری را که در آن امید چنین بارانی است برای آن حضرت استعاره فرموده و با واژه. دیمة این استعاره ترشیح شده است، و این کنایه از منتهای جود و احسان آن حضرت است، چنان که آن بزرگوار وقتی شب فرا می رسید به خانه باز می گشت و هر چه زر و سیم در خانه یافت می شد، صدقه می داد و چیزی از آنها به صبح باقی نمی ماند. شیمة و دیمة در جمله تمیز می باشند.
