-
تاریخ: 1373/01/24
بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش
دیگر نقطهی قوّت ملت ایران عبارت است از سابقهی کهن و ریشهدار تاریخی، فرهنگی، علمی و غیره که در وجود آن تردیدی نیست. ملتی را که تازه امروز از زیر بوته بیرون آمده و تبدیل به یک ملت شده و فاقد گذشته و سابقه و علم و فرهنگ و بزرگان است، نمیتوان با ملتی مقایسه کرد که روزی بزرگترین دانشمندان دنیا از آنِ او بودند و این امتیاز هم نه یکبار و دوبار، که قرنهای متمادی مربوط به او بود. در قرنهای بعد از اسلام، یعنی از قرن چهارم هجری به بعد، تا چند قرن- نمیخواهم به طور دقیق مرزبندی کنم؛ چون مرزهای قرون، محل اختلاف و خدشه است. اما اصلش مسلّم است- بزرگترین دانشمندان دنیا در رشتههای مختلف علوم- چه در رشتهی طبیعی، چه در رشتهی انسانی، چه در رشتهی نجوم و چه در ادبیات و فلسفه و ریاضی- ایرانی بودند و از میان آنها «فارابیها، «ابن سیناها، «فخر رازیها، محمّد بن زکریّای رازیها، «خوارزمیها و «خیّامها و «فردوسیها و «سعدیها برخاستند. اینها گذشتهی ملت ماست.در مثالی محسوس میتوان گفت که گذشتهی تاریخی به مثابهی شفته و بتونی است که ستون روی آن قرار دارد. هرچه شفته در عمق بیشتری فرورفته و قویتر باشد، ستونِ بناشدهی روی آن از استحکام بیشتری برخوردار است. ملتی که سابقهی تاریخی ندارد مثل ستونی است که آن را روی زمینِ سُست بنا کرده باشند. هرچه هم باعظمت باشد آسیبپذیریاش خیلی زیاد است.