(قبل از آغاز جنگ جمل در نکوهش شهر بصره و مردم آن دیار مانند خطبه پیشین فرمود):
نقش عوامل محیط در انسان:
سرزمین شما به آب نزدیک و از آسمان دور است، عقلهای شما سست و افکار شما سفیهانه است. پس شما نشانه ای برای تیرانداز، و لقمه ای برای خورنده، و صیدی برای صیّاد می باشید.