[hadith]فَتَفَهَّمْ یَا بُنَیَّ وَصِیَّتِی وَ اعْلَمْ أَنَّ مَالِکَ الْمَوْتِ هُوَ مَالِکُ الْحَیَاةِ، وَ أَنَّ الْخَالِقَ هُوَ الْمُمِیتُ وَ أَنَّ الْمُفْنِیَ هُوَ الْمُعِیدُ وَ أَنَّ الْمُبْتَلِیَ هُوَ الْمُعَافِی، وَ أَنَّ الدُّنْیَا لَمْ تَکُنْ لِتَسْتَقِرَّ إِلَّا عَلَی مَا جَعَلَهَا اللَّهُ عَلَیْهِ مِنَ النَّعْمَاءِ وَ الِابْتِلَاءِ وَ الْجَزَاءِ فِی الْمَعَاد أَوْ مَا شَاءَ مِمَّا لَا تَعْلَمُ، فَإِنْ أَشْکَلَ عَلَیْکَ شَیْءٌ مِنْ ذَلِکَ فَاحْمِلْهُ عَلَی جَهَالَتِکَ، فَإِنَّکَ أَوَّلُ مَا خُلِقْتَ بهِ جَاهِلًا ثُمَّ عُلِّمْتَ، وَ مَا أَکْثَرَ مَا تَجْهَلُ مِنَ الْأَمْرِ وَ یَتَحَیَّرُ فِیهِ رَأْیُکَ وَ یَضِلُّ فِیهِ بَصَرُکَ ثُمَّ تُبْصِرُهُ بَعْدَ ذَلِکَ. فَاعْتَصِمْ بالَّذی خَلَقَکَ وَ رَزَقَکَ وَ سَوَّاکَ؛ [فَلْیَکُنْ] وَ لْیَکُنْ لَهُ تَعَبُّدُکَ وَ إِلَیْهِ رَغْبَتُکَ وَ مِنْهُ شَفَقَتُکَ. وَ اعْلَمْ یَا بُنَیَّ أَنَّ أَحَداً لَمْ یُنْبئْ عَنِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ کَمَا أَنْبَأَ عَنْهُ الرَّسُولُ صلی الله علیه وآله [عَلَیْهِ نَبیُّنَا]، فَارْضَ بهِ رَائِداً وَ إِلَی النَّجَاةِ قَائِداً، فَإِنِّی لَمْ آلُکَ نَصِیحَةً، وَ إِنَّکَ لَنْ تَبْلُغَ فِی النَّظَرِ لِنَفْسکَ وَ إِنِ اجْتَهَدْتَ مَبْلَغَ نَظَرِی لَکَ.[/hadith]
منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئی)، ج 20، ص: 11
فتفهّم، یا بنیّ، وصیّتی، و اعلم أنّ مالک الموت هو مالک الحیاة، و أنّ الخالق هو الممیت، و أنّ المفنی هو المعید، و أنّ المبتلی هو المعافی، و أنّ الدّنیا لم تکن لتستقرّ إلّا علی ما جعلها اللَّه علیه من النّعماء و الإبتلاء و الجزاء فی المعاد، أو ما شاء ممّا لا نعلم، فإن أشکل علیک شیء من ذلک فاحمله علی جهالتک به، فإنّک أوّل ما خلقت جاهلا ثمّ علمت، و ما أکثر ما تجهل من الأمر، و یتحیّر فیه رأیک، و یضلّ فیه بصرک، ثمّ تبصره بعد ذلک، فاعتصم بالّذی خلقک، و رزقک و سوّاک، فلیکن له تعبّدک، و إلیه رغبتک، و منه شفقتک. و اعلم یا بنیّ، أنّ أحدا لم ینبیء عن اللَّه کما أنبأ عنه الرّسول، صلّی اللَّه علیه و آله، فارض به رائدا، و إلی النّجاة قائدا، فإنّی لم آلک نصیحة، و إنّک لن تبلغ فی النّظر لنفسک -و إن اجتهدت- مبلغ نظری لک. (61034- 60440)
الاعراب:
لم آلک: صیغة المتکلّم من فعل الجحد من ألی یألو، نصیحة: تمیز من فعل لم آلک.
الترجمة:
پسر جانم وصیّت مرا خوب بفهم و بدانکه مالک مرگ و زندگی و آفریننده و میراننده یکی است و همان که بفنا می برد بزندگی باز می آورد و آنکه درد می دهد عافیت بخشد، و راستی که دنیا پایدار نباشد جز بر پایه نعمتهائی که خداوند در آن مقرّر داشته و بر بنیاد ابتلا و جزاء در معاد یا هر آنچه او بخواهد و ما نمی دانیم و اگر چیزی از این بابت بر تو مشکل است بنادانی خود حمل کن زیرا تو در آغاز آفریدنت نادان بودی و سپس دانا شدی و چه بسیار است آنچه را نمی دانی و در باره
منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئی)، ج 20، ص: 14
آن سرگردانی و دیدرس تو نیست و پس از آن خواهی دید، تو باید خود را در پناه آن کسی بیندازی که آفریدت و روزیت داد و درستت کرد، و باید هم او را بپرستی و بدو روی آری و از او بترسی.
و بدان- ای پسر جانم- هیچکس از سوی خدا خبری درست تر نیاورده از آنچه رسول صلّی اللّه علیه و آله آورده او را بپیشوائی بپسند و برای نجات رهبر خود ساز، زیرا من هیچ اندرزی از تو دریغ نداشتم و تو هر چه هم تلاش برای خیر خواهی خود نمائی باندازه من نتوانی بحقیقت رسید.
