[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) فی التزهید من الدنیا:
نَحْمَدُهُ عَلَی مَا کَانَ وَ نَسْتَعِینُهُ مِنْ أَمْرِنَا عَلَی مَا یَکُونُ، وَ نَسْأَلُهُ الْمُعَافَاةَ فِی الْأَدْیَانِ کَمَا نَسْأَلُهُ الْمُعَافَاةَ فِی الْأَبْدَانِ.[/hadith]
منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئی)، ج 7، ص: 145
و من خطبة له علیه السّلام و هی الثامنة و التسعون من المختار فی باب الخطب:
نحمده علی ما کان، و نستعینه من أمرنا علی ما یکون، و نسأله المعافاة فی الأدیان، کما نسأله المعافاة فی الأبدان.
اللغة:
(عافاه) اللّه من المکروه معافاة و عافیة وهب اللّه له العافیة من العلل و البلاء کأعفاه و العافیة دفاع اللّه عن العبد.
المعنی:
اعلم أنّ هذه الخطبة الشریفة مسوقة للوصیّة بالتّقوی و الأمر برفض الدّنیا
منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئی)، ج 7، ص: 148
و التنفیر عنها بذکر معایبها و مثالبها، و افتتح الکلام بحمد الملک المتعال و استعانة الربّ ذی الجلال لأنّ ذکره سبحانه مفتاح للمطالب، و وسیلة إلی المآرب فقال:
(نحمده علی ما کان و نستعینه من أمرنا علی ما یکون) تخصیص الحمد بما کان و الاستعانة بما یکون من حیث إنّ الثّناء علی النعمة موقوف و مترتب علی وقوعها فیما مضی، و طلب العون علی أمر لا یتصوّر إلّا فیما یأتی و ما هو بصدد أن یفعله (و نسأله المعافاة فی الأدیان کما نسأله المعافاة فی الأبدان) فانّ الأدیان لها سقم و شفاء کما للأبدان، و مرض الاولی أشدّ و آکد و تأثیره أکثر و أزید، و لذلک قدّم طلب العافیة لها، لأنّ مرض الأبدان عبارة عن انحراف المزاج الحیوانی عن حدّ الاعتدال، و نقصانه یقع علی الأعضا و الجوارح الظاهرة، و مرض الأدیان عبارة عن میل القلب عن الصراط المستقیم و المنهج القویم، و تأثیره یقع علی القلب، و ضرره یعود إلی القوّة القدسیّة و نعم ما قیل:
و إذا مرضت من الذّنوب فداوها بالذکر إنّ الذکر خیر دواء
و السّقم فی الأبدان لیس بضائر و السّقم فی الأدیان شرّ بلاء
الترجمة:
از جمله خطب شریفه آن حضرت است که متضمن تنفیر از دنیا و از محبت آن غدّار بی وفا است چنانچه فرموده: حمد می کنیم خداوند را بر آنچه بوده است از نعمتها، و استعانت می نمائیم از خدا از کارهای خود بر آنچه میباشد، و سؤال می کنیم از او بذل عافیت را در بدنها همچنان که سؤال می کنیم از او بذل عافیت را در دینها.
