[hadith]و من کلام له (علیه السلام) فی ذکر السائرین إلی البصرة لحربه (علیه السلام):
فَقَدمُوا عَلَی عُمَّالِی وَ خُزَّانِ بَیْتِ [مَالِ] الْمُسْلِمِینَ الَّذی فِی یَدَیَّ وَ عَلَی أَهْلِ مِصْرٍ، کُلُّهُمْ فِی طَاعَتِی وَ عَلَی بَیْعَتِی، فَشَتَّتُوا کَلِمَتَهُمْ وَ أَفْسَدُوا عَلَیَّ جَمَاعَتَهُمْ وَ وَثَبُوا عَلَی شیعَتِی، فَقَتَلُوا طَائفَةً منْهُمْ غَدْراً وَ [طَائفَةً] طَائفَةٌ عَضُّوا عَلَی أَسْیَافِهِمْ، فَضَارَبُوا بهَا حَتَّی لَقُوا اللَّهَ صَادقِینَ.[/hadith]
جلوه تاریخ درشرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 5، ص163
از سخنان آن حضرت (ع) در باره کسانی که برای جنگ با او به بصره رفتند این خطبه با عبارت «فقدموا علی عمالی و خزان بیت مال المسلمین الذی فی یدی...» پس بر کارگزاران من و خزانه داران بیت المال مسلمانان که در تصرف من بود در آمدند» شروع میشود.
[ابن ابی الحدید گوید:] ما پیش از این آنچه را که [در این باره ] گذشت شرح دادیم و گفتیم که لشکریان جمل گروهی از شیعیان امیر المومنین علیه السلام را در بصره کشتند، آن هم پس از آنکه با مکر و فریب ایشان را امان داده بودند و اینکه برخی از شیعیان تسلیم نشدند و در جنگ پایداری کردند و چندان جنگیدند تا کشته شدند نظیر حکیم بن جبله عبدی و دیگران.
در کتاب «غریب الحدیث» ابو محمد عبد الله بن قتیبه ضمن شرح حدیثی از حذیفة بن الیمان چنین خواندم که حذیفه میگفته است: پیامبر (ص) موضوع خروج عایشه را پیشگویی فرموده و ضمن آن چنین گفته است «قبیله مضر همراه عایشه جنگ خواهد کرد که خدایش در آتش در افکند و قبیله ازد عمان همراه او جنگ میکند که خداوند پایش را قطع کند همانا قبیله قیس هم همواره برای دین خدا در جستجوی شر است تا آنگاه که خداوند با فرشتگان بر آنان چیره میشود و چنان درمانده میشوند که نمیتوانند کناره های وادی را حراست کنند» میگویم: این حدیث خود یکی از اعلام و نشانه های بارز پیامبری سرور ما محمد (صلی الله علیه وآله) است که از اخبار غیبی است که حذیفه از آن حضرت شنیده و دریافت کرده است.
درباره حذیفة بن الیمان سیره نویسان اجماع کرده اند که او همان روزها که عثمان کشته شده در گذشته است و خبر مرگ عثمان هنگام بیماری مرگ حذیفه به حذیفه رسید و حذیفه هم در حالی که بیعت مردم با علی (ع) هنوز به صورت کامل واقع نشده بود رحلت کرد و در جنگ جمل هم شرکت نکرده است. این حدیث هم نظر و عقیده اصحاب ما را در مورد فسق اصحاب جمل ثابت میکند مگر کسانی که توبه ایشان ثابت شده است و آنان سه نفرند.
