[hadith]دولة بنی أمیة:
فَعِنْدَ ذَلِکَ لَا یَبْقَی بَیْتُ مَدَرٍ وَ لَا وَبَرٍ إِلَّا وَ أَدْخَلَهُ الظَّلَمَةُ تَرْحَةً وَ أَوْلَجُوا فِیهِ نِقْمَةً، فَیَوْمَئِذٍ لَا یَبْقَی لَهُمْ فِی السَّمَاءِ عَاذرٌ وَ لَا فِی الْأَرْضِ نَاصِرٌ، أَصْفَیْتُمْ بالْأَمْرِ غَیْرَ أَهْلِهِ وَ أَوْرَدْتُمُوهُ غَیْرَ مَوْرِدهِ، وَ سَیَنْتَقِمُ اللَّهُ مِمَّنْ ظَلَمَ مَأْکَلًا بمَأْکَلٍ وَ مَشْرَباً بمَشْرَبٍ، مِنْ مَطَاعِمِ الْعَلْقَمِ وَ مَشَارِب الصَّبرِ وَ الْمَقِرِ وَ لِبَاس شعَارِ الْخَوْفِ وَ دثَارِ السَّیْفِ، وَ إِنَّمَا هُمْ مَطَایَا الْخَطِیئَاتِ وَ زَوَامِلُ الْآثَامِ. فَأُقْسمُ ثُمَّ أُقْسمُ لَتَنْخَمَنَّهَا أُمَیَّةُ مِنْ بَعْدی کَمَا تُلْفَظُ النُّخَامَةُ، ثُمَّ لَا تَذُوقُهَا وَ لَا [تَتَطَعَّمُ] تَطْعَمُ بطَعْمِهَا أَبَداً مَا کَرَّ الْجَدیدَانِ.[/hadith]
این سخنان در زمینه آگاهی دادن از احوال بنی امیّه و ستمهایی است که در دوران حکمرانی خود مرتکب می شوند بیت مدر و وبر اشاره به خانه گلی شهرنشینان و خیمه مویی صحرانشینان
است، امام (ع) خبر می دهد هنگامی که بنی امیّه این کارها را مرتکب شدند مستحقّ آن می شوند که اوضاع آنها دگرگون و دولتشان سرنگون گردد، و در آسمان عذر پذیری و در روی زمین یار و یاوری نداشته باشند.
پس از این شنوندگان را سرزنش می کند که خلافت را ویژه کسانی ساختند که اهل آن نبوده و شایستگی آن را نداشتند، این خطاب اختصاص به شنوندگان ندارد و همه کسانی را که به حکومت معاویه و خاندانش خشنودند فرا می گیرد، و بسا آنانی را که از جنگ با معاویه سرباز زده و آن حضرت را یاری و همراهی نکردند نیز شامل گردد، زیرا دست باز داشتن از دفع ستمکار و خودداری از پیکار با او، موجب تقویت وی، و در حکم یاری و نصرت او، و به منزله کمک به وی در ظلم و ستمگری است هر چند کسی که اقدام به دفع ستمکار نکرده چنین قصدی نداشته باشد، سپس آن حضرت اعلام می کند که خداوند از آنان انتقام خواهد گرفت.
واژه های «مأکلا و مشربا» به فعل مضمری منصوبند که تقدیر آن و یبدّلهم مأکلا بمأکل می باشد، واژه «علقم» (حنظل) و «صبر و مقر» (تلخ) را برای کشتار و سختیهایی که دشمن بر آنها وارد خواهد کرد و تلخیهای زوال دولت و نعمت استعاره فرموده است، همچنین واژه شعار برای ترس استعاره است و ذکر لباس ترشیح آن است، واژه دثار برای شمشیر استعاره گردیده است، مناسبت استعاره نخستین روشن است و مناسبت استعاره دوّم چیرگی و پیوستگی ترس بر آنهاست همچون جامه زیرین که بر بدن چسبیده و پیوسته می باشد.
یکی از شارحان گفته است این که ترس به شعار تعبیر شده برای این است که ترس در درون دل جای دارد و تعبیر سیف به دثار از این جهت است که شمشیر بر ظاهر اندام پوشیده می شود همچنان که شعار جامه زیرین و متّصل به بدن است و دثار جامه ای است که بر بالای آن پوشیده می شود و در ظاهر قرار دارد، واژه های «مطایا» (مرکب های سواری) و «زوامل» (شتران بارکش) را بدین مناسبت که آنان بار گناهان را به دوش می کشند استعاره آورده است، واژه انّما که ادات حصر است اشاره به این است که همگی حرکات و اعمال آنها بر خلاف قانون شرع بوده و جز خطا و گناه نمی باشد.
پس از این آن بزرگوار سوگند یاد می کند که پس از او بنی امیّه خلافت را ناگزیر رها می کنند و در این جا «لفظ تنخّم» (آب بینی یا اخلاط سینه را بیرون افکندن) را استعاره فرموده است که بیانگر زوال حکومت از آنهاست و گویی آنان حکمرانی را قی می کنند، و یا مانند اخلاط سینه آن را بیرون می افکنند و این به ملاحظه شباهت حکومت و خلافت آنها به اخلاط و آب بینی است، این که فرموده است آن را نخواهند چشید و طعم آن را نخواهند یافت اشاره است به این که پس از این دیگر حکومت به آنها باز نخواهد گشت.
کلمه ما در جمله «ما کرّ الجدیدان» به معنای مدّت است، و مراد از جدیدان شب و روز است و ذکر این عبارت کنایه از طول مدّت است و هم آگاهی دادن است از آنچه در آینده واقع خواهد شد.
از پیامبر گرامی (ص) نقل شده است که آن حضرت خبر داد که بنی امیّه پس از او خلافت را تصاحب خواهند کرد و آنها را نکوهش فرمود. به همین گونه مفسّران در تفسیر قول خداوند متعال: «... وَ إِذْ قُلْنا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحاطَ بالنَّاس وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْیَا الَّتِی أَرَیْناکَ إِلَّا فِتْنَةً...» از آن حضرت روایت کرده اند که در این رؤیا پیامبر (ص) مشاهده کرد که بنی امیه مانند بوزینگان بر منبر او جست و خیز می کنند و پس از نزول آیه مذکور آن حضرت به همین گونه آن را تفسیر فرمود، و این امر او را اندوهگین ساخت و به دنبال آن فرمود: شجره ملعونه، بنی امیّه و بنی مغیره اند.
همچنین از آن حضرت روایت شده که فرموده است: هنگامی که فرزندان ابی العاص به سی نفر برسند مال خدا را میان خود دست به دست می گردانند و بندگان خدا را برده خود می سازند و نیز در تفسیر آیه شریفه «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» از آن حضرت روایت شده است که این هزار ماهی است که بنی امیه در آن پادشاهی می کنند، و نیز فرموده است: مبغوضترین اسمها نزد خداوند متعال اسامی حکم و هشام و ولید است، و هم روایات دیگری در این باره نقل شده است.
