[hadith]إِنَّ الشَّیْطَانَ یُسَنِّی لَکُمْ طُرُقَهُ، وَ یُرِیدُ أَنْ یَحُلَّ دینَکُمْ عُقْدَةً عُقْدَةً، وَ یُعْطِیَکُمْ بالْجَمَاعَةِ الْفُرْقَةَ وَ بالْفُرْقَةِ الْفِتْنَةَ، فَاصْدفُوا عَنْ نَزَغَاتِهِ وَ نَفَثَاتِهِ، وَ اقْبَلُوا النَّصِیحَةَ مِمَّنْ أَهْدَاهَا إِلَیْکُمْ وَ اعْقِلُوهَا عَلَی أَنْفُسکُمْ.[/hadith]
منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئی)، ج 8، ص: 131
إنّ الشّیطان یسنّی لکم طرقه، و یرید أن یحلّ دینکم عقدة عقدة، و یعطیکم بالجماعة الفرقة «و بالفرقة الفتنة خ»، فاصدفوا عن نزغاته و نفثاته، و اقبلوا النّصیحة ممّن أهداها إلیکم، و اعقلوها علی أنفسکم. (24958- 24751)
اللغة:
و (سنّاه) تسنیة فتحه و سهله و (الفرقة) و فی بعض النسخ بکسر الفاء و هو الطائفة من الناس و الجمع فرق کسدرة و سدر و فی بعضها بالضّم و هو اسم من فارقته مفارقته و فراقا.
الاعراب:
و الباء فی قوله: و یعطیکم بالجماعة الفرقة للمقابلة و العوض.
المعنی:
ثمّ نبّههم علیه السّلام علی مکائد الشیطان و تدلیساته و علی أنّ غرض هذا اللّعین أن یصدفهم عن منهج الرشاد و السداد إلی وادی التیه و الفساد فقال (إنّ الشّیطان یسنی لکم طرقه) أی یفتحها و یسهلها (و یرید أن یحلّ دینکم) الذی عقدتم و أحکمتموه فی صدورکم (عقدة) بعد (عقدة و یعطیکم بالجماعة الفرقة) أی یبدّل اجتماعکم بالافتراق و اتّفاقکم بالنفاق.
و غرضه من ذلک کما علمت أن یحیدهم عن جادّة الهدایة إلی طریق الضلالة فیوقع بینهم الفتنة و العداوة کما قال فی بعض النسخ (و بالفرقة الفتنة- فاصدفوا) أی اعرضوا (عن نزعاته) و فساداته التی یفسد بها القلوب (و نفثاته) أی وساوسه التی
منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئی)، ج 8، ص: 139
ینفث بها فی الصدور (و اقبلوا النصیحة ممّن أهداها إلیکم) أراد به نفسه علیه السّلام (و اعقلوها علی أنفسکم) أی اربطوها علیها و شدّوها بها کما یعقل البعیر الشموس بالعقال، و یشدّ الفرس الجموع بالوثاق.
تکملة:
هذا الکلام مرویّ فی الاحتجاج إلی قوله بأشطان الرکیّ، قال: احتجاجه علیه السّلام علی الخوارج لما حملوه علی التحکیم ثمّ أنکروا علیه ذلک و نقموا علیه أشیاء غیر ذلک، فأجابهم علیه السّلام عن ذلک بالحجة و بیّن لهم أنّ الخطاء من قبلهم بدأ و إلیهم یعود، روی أنّ رجلا من أصحابه قام إلیه فقال: نهیتنا عن الحکومة إلی آخر ما رواه کما فی الکتاب إلّا أنّ فیه بدل: یجعل اللَّه خیرا، جعل اللَّه خیرا.
الترجمة:
بدرستی که شیطان ملعون سهل و آسان می گرداند برای شما راههای خود را، و می خواهد که بگشاید دین شما را گره گره، و بدهد شما را بعوض جمعیت جدائی را، و بواسطه جدائی فتنه و فساد را، پس اعراض نمائید از فسادهای او و از وسوسهای او، و قبول نمائید نصیحت را از کسی که هدیه کرد آن نصیحت را بسوی شما و به بندید آن نصیحت را بنفسهای خود.
