[hadith]3- و فی حدیثه (علیه السلام): إِنَّ لِلْخُصُومَةِ قُحَماً.
[یرید بالقحم المهالک لأنها تقحم أصحابها فی المهالک و المتالف فی الأکثر فمن ذلک قحمة الأعراب و هو أن تصیبهم السنة [فتتفرق] فتتعرق أموالهم فذلک تقحمها فیهم. و قیل فیه وجه آخر و هو أنها تقحمهم بلاد الریف أی تحوجهم إلی دخول الحضر عند محول البدو].[/hadith]
- در گفتاری از آن بزرگوار آمده است: «إِنَّ لِلْخُصُومَةِ قُحَماً»:
مقصود امام (ع) از «قحم» نابودیهاست زیرا دشمنی و نزاع بیشتر اوقات افراد را دچار رنج و نابودی می سازد، و جمله «قحمة الاعراب» یعنی سختی و رنج روستائیان عرب، از این قبیل است مراد این است که خشکسالی آنان را فراگیرد به حدّی که دارائیهایشان را از بین ببرد، و از چهارپایان جز استخوانی باقی نگذارد، که معنی نابودی دارایی ایشان همین است. و بعضی به صورت دیگری گفته اند: «که خشکسالی آنان را وادار به رفتن به شهرهای آباد می کند، یعنی خشکی بیابان آنها را وادار به آمدن به شهر می سازد.» این سخنی است که سید رضی -خدایش بیامرزد- گفته است.
می گویند که آن حضرت برادر خود را در نزاعی وکالت داد، و فرمود: البتّه در نزاع رنج و نابودی وجود دارد، و براستی که شیطان باعث به وجود آمدن نزاع و خصومت است. توضیح آن که در دشمنی احتمال طغیان آشوب خشمگینانه، و بیرون رفتن از حدّ اعتدال به طرف صفت ناپسند افراط است که خود جای هلاکت و نابودی است.
