[hadith]و من خطبة له (علیه السلام) و قد قالها یستنهض بها الناس حین ورد خبر غزو الأنبار بجیش معاویة فلم ینهضوا. و فیها یذکر فضل الجهاد، و یستنهض الناس، و یذکر علمه بالحرب، و یلقی علیهم التبعة لعدم طاعته:
فضل الجهاد:
أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّ الْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَاب الْجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِیَائِهِ وَ هُوَ لِبَاسُ التَّقْوَی وَ درْعُ اللَّهِ الْحَصِینَةُ وَ جُنَّتُهُ الْوَثِیقَةُ. فَمَنْ تَرَکَهُ رَغْبَةً عَنْهُ أَلْبَسَهُ اللَّهُ ثَوْبَ الذُّلِّ وَ شَمِلَهُ الْبَلَاءُ وَ دُیِّثَ بالصَّغَارِ وَ الْقَمَاءَةِ وَ ضُرِبَ عَلَی قَلْبهِ بالْإِسْهَاب وَ أُدیلَ الْحَقُّ مِنْهُ بتَضْیِیعِ الْجِهَاد وَ سیمَ الْخَسْفَ وَ مُنِعَ النَّصَفَ.[/hadith]
جلوه تاریخ درشرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 1، ص 247
این خطبه با عبارت «اما بعد فان الجهاد باب من ابواب الجنة» (همانا جهاد دری از درهای بهشت است)، شروع می شود.
این خطبه از مشهورترین خطبه های علی علیه السلام است که آنرا بسیاری از مردم نقل کرده اند، از جمله ابو العباس مبرد آنرا در اوایل جلد نخست الکامل خود آورده است. او در روایت خویش برخی از کلمات را انداخته و برخی کلمات دیگر افزوده است و در آغاز آن چنین گفته است: به علی علیه السلام گزارش شد سوارانی از معاویه به انبار حمله آورده اند و یکی از کارگزاران او به نام حسان بن حسان را کشته اند، علی (ع) خشمگین در حالی که ردای خویش را می کشید به سوی نخیله بیرون آمد و مردم در پی او راه افتادند و علی (ع) بر نقطه بلندی از زمین ایستاد و نخست حمد و ثنای خدا را بجا آورد و سپس فرمود: «همانا جهاد دری از درهای بهشت است که هر کس آنرا رها کند...» [ابن ابی الحدید پس از آنکه درباره مشکلات ادبی این خطبه برخی از سخنان مبرد را نقل کرده و رد نموده است و خطبه یی از ابن نباته را در جهاد آورده و برتری فصاحت و بلاغت کلام امیر المومنین علی علیه السلام را با آن مقایسه کرده است، مبحث تاریخی زیر را آورده است ]: ...
