[hadith]فَسُبْحَانَ مَنْ لَا یَخْفَی عَلَیْهِ سَوَادُ غَسَقٍ دَاجٍ وَ لَا لَیْلٍ سَاجٍ، فِی بقَاعِ الْأَرَضِینَ الْمُتَطَأْطِئَاتِ وَ لَا فِی یَفَاعِ السُّفْعِ الْمُتَجَاوِرَاتِ، وَ مَا یَتَجَلْجَلُ بهِ الرَّعْدُ فِی أُفُقِ السَّمَاءِ وَ مَا تَلَاشَتْ عَنْهُ بُرُوقُ الْغَمَامِ، وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ تُزیلُهَا عَنْ مَسْقَطِهَا عَوَاصِفُ الْأَنْوَاءِ وَ انْهِطَالُ السَّمَاءِ، وَ یَعْلَمُ مَسْقَطَ الْقَطْرَةِ وَ مَقَرَّهَا وَ مَسْحَبَ الذَّرَّةِ وَ مَجَرَّهَا، وَ مَا یَکْفِی الْبَعُوضَةَ مِنْ قُوتِهَا، وَ مَا تَحْمِلُ [مِنَ] الْأُنْثَی فِی بَطْنِهَا.[/hadith]
فرموده است: «فسبحان من لا یخفی ... فی بطنها»:
این سخنان خداوند را از نظر علم او که بر همه اشیاء کلّی و جزیی احاطه دارد از شایبه خلاف تنزیه می کند، منظور از «مطأطئات» گودیهای زمین است، مراد از «و ما یتجلجل به الرّعد» (آنچه رعد صدا می کند) تسبیح رعد است که در قرآن آمده است: «وَ یُسَبِّحُ الرَّعْدُ بحَمْدهِ» و این تسبیح، زبان حال رعد است که با بانگ و نهیب خود بر کمال قدرت خداوند که ابرها را مسخّر کرده و در کنار هم گرد آورده و به صدا در آورده گواهی می دهد، و پیش از این سبب پیدایش رعد را شرح داده ایم.
و جمله:«و ما تلاشت عنه بروق الغمام»:
اشاره است به آنچه بر اثر تابش برق ابرها در جلو چشمها نمایان و منکشف می شود، این که به جای «ما تلاشت»، ما أضاءته نفرموده، برای این است که مفهوم ما تلاشت به کشف و حصول علم برگشت دارد و علم در این جا فراگیرتر است، زیرا شامل آنچه به چشم آفریدگان در نمی آید نیز می گردد در صورتی که مفهوم جمله ما اضاءت منحصر به چیزی است که همه با چشم آن را ادراک می کنند. این که عواصف (بادهای سخت) به أنواء اضافه شده برای این است که عرب، آثار سماوی از قبیل باد، باران، گرما و سرما را به انواء (حرکات ستارگان) نسبت می دهد.
