[hadith]أُوصِیکُمْ عِبَادَ اللَّهِ بتَقْوَی اللَّهِ الَّتِی هِیَ الزَّادُ وَ بهَا الْمَعَاذُ، زَادٌ مُبْلِغٌ وَ مَعَاذٌ مُنْجِحٌ، دَعَا إِلَیْهَا أَسْمَعُ دَاعٍ وَ وَعَاهَا خَیْرُ وَاعٍ، فَأَسْمَعَ دَاعِیهَا وَ فَازَ وَاعِیهَا. عِبَادَ اللَّهِ، إِنَّ تَقْوَی اللَّهِ حَمَتْ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ مَحَارِمَهُ وَ أَلْزَمَتْ قُلُوبَهُمْ مَخَافَتَهُ، حَتَّی أَسْهَرَتْ لَیَالِیَهُمْ وَ أَظْمَأَتْ هَوَاجِرَهُمْ، فَأَخَذُوا الرَّاحَةَ بالنَّصَب وَ الرِّیَّ بالظَّمَإِ، وَ اسْتَقْرَبُوا الْأَجَلَ، فَبَادَرُوا الْعَمَلَ وَ کَذَّبُوا الْأَمَلَ، فَلَاحَظُوا الْأَجَلَ.[/hadith]
7- چون منظور آن حضرت از این که تقوا توشه و پناه است، آن زاد و توشه ای است که انسان را در سفر آخرت به سر منزل مقصود می رساند، و به وسیله آن در قیامت رستگار می شود، لذا بیان خود را به همین گونه توضیح داده است.
8- در جمله «دعا إلیها أسمع داع»:
منظور کسی است که در رسانیدن ندای حقّ به گوش مردم، و دعوت و تبلیغ از هر کس سخت کوشتر و جدّیتر بوده، و او پیامبر اکرم (ص) است، و مراد در جمله وعاها خیر واع کسانی است که بی درنگ به قبول دعوت إلهی شتافتند، و در میان آدمیان، بهترین پذیرندگانند.
9- وجود تقوا در دوستان خدا آثار و نشانه هایی دارد که امام (ع) آنها را بیان کرده، و این که شبها را به بیداری، و روزهای گرم را به تشنگی توصیف فرموده به این سبب
است که شب و روز ظرف زمانند یعنی شب را برای نماز به بیداری، و روزهای گرم را برای روزه با تشنگی می گذرانند.
بنا بر این مجازا صفت مظروف به ظرف داده شده است، چنان که گفته می شود: «نهاره صائم و لیله قائم» یعنی روزش روزه، و شبش بر پا ایستاده است. در جمله «فأخذوا الرّاحة» منظور آسایش آخرت است. و نصب، عبارت است از رنج تن به سبب قیام در شب که با تحمّل این رنج، آسایش آن جهان را به دست آورده اند، و با صبر در برابر تشنگی روزه قابلیّت سیر آب شدن از چشمه سلسبیل را یافته اند. و «فا» در واژه های «فبادروا و لا حظوا» برای تعلیل است زیرا نزدیک دانستن مرگ، مستلزم کار و کوشش برای آن و زندگی پس از آن است. همچنین پوچ شمردن آرزوها و بریدن از آنها موجب این است که مرگ پیوسته در برابر چشم باشد.
