[hadith]فی التزهید فی الدنیا:
أَیُّهَا النَّاسُ انْظُرُوا إِلَی الدُّنْیَا نَظَرَ الزَّاهِدینَ فِیهَا، الصَّادفِینَ عَنْهَا؛ فَإِنَّهَا وَ اللَّهِ عَمَّا قَلِیلٍ تُزیلُ الثَّاوِیَ السَّاکِنَ وَ تَفْجَعُ الْمُتْرَفَ الآْمِنَ، لَا یَرْجِعُ مَا تَوَلَّی مِنْهَا فَأَدْبَرَ، وَ لَا یُدْرَی مَا هُوَ آتٍ مِنْهَا [فَیُنْتَظَرُ] فَیُنْتَظَرَ. سُرُورُهَا مَشُوبٌ بالْحُزْنِ وَ جَلَدُ الرِّجَالِ فِیهَا إِلَی الضَّعْفِ وَ الْوَهْنِ، فَلَا یَغُرَّنَّکُمْ کَثْرَةُ مَا یُعْجِبُکُمْ فِیهَا لِقِلَّةِ مَا یَصْحَبُکُمْ مِنْهَا.[/hadith]
حاصل این خطبه ترغیب مردم به زهد و بی میلی به دنیا، و پرهیز دادن آنها از آلودگی به تباهیهای آن است. امام (ع) دستور فرموده که به دنیا مانند زاهدان یعنی کسانی که رغبت خود را از آن باز داشته و روی از آن گردانیده اند بنگرند، و تذکّر می فرماید که مردم باید دنیا را رها کنند، و آن را ناچیز شمارند، مگر برای رفع ضرورت که باید به مقدار ضروری اکتفا کنند.
سپس امام (ع) به ذکر معایب نفرت انگیز آن به شرح زیر پرداخته اند:
1- این که دنیا ساکنان خویش و کسانی را که بدان اعتماد و اطمینان کرده و دل به آن بسته اند از میان می برد.
2- این که دنیا ناز پروردگان و متنعّمان را، که آرزوها آنان را فریب داده و خود را از گزند ایّام مصون دیده اند به مصیبت می کشاند، و آنچه را بدان دل خوش کرده و مایه ایمنی خود یافته اند از آنها می گیرد.
3- این که آنچه از دنیا سپری می شود، و از مردم، روی می گرداند، همچون جوانی و تندرستی و دارایی و عمر، دیگر بار باز نمی گردد.
4- این که معلوم نیست در آینده چه اوضاع و گرفتاریهایی پیش می آید تا چشم به راه آن باشند و در صدد رفع آن برآیند.
5- این که شادی دنیا به اندوه آمیخته است، و آن که از شادی برخوردار است، پیوسته در تشویش از دست دادن مطلوب و یا از میان رفتن محبوب است.
6- این که پایان قدرت و نیرومندی مردم دنیا ناتوانی و سستی است، چنان که خداوند متعال فرموده است: «ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْد قُوَّةٍ ضَعْفاً وَ شَیْبَةً».
یکی از صلحا و نیکان در باره زهد و بی میلی به دنیا گفته است: آیا آن زندگانی که آمیخته به درد و بیماری، و رو به پیری، و منتهی به نابودی، و در پی آن پشیمانی است شایسته دلبستگی است؟!
سپس امام (ع) نهی می کند از این که مردم به آنچه در دنیا خوشایند و دلپسند آنهاست فریفته شوند، بدین سبب که خوشیها و لذّات دنیا زودگذر و ناپایدار است، و آنچه برای انسان شایسته رغبت و دلبستگی است چیزی است که پیوسته به همان گونه که هست باقی بماند، و از زوال و تغییر مصون باشد. اشاره آن حضرت به این که اندکی از اینها شما را همراهی می کند کفن و امثال آن است.
