[hadith]وَ قَالَ (علیه السلام): لَا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِی مَعْصِیَةِ الْخَالِقِ.[/hadith]
جلوه تاریخ درشرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 7، ص387
لا طاعة لمخلوق فی معصیة الخالق. «در نافرمانی خالق فرمانبرداری از خلق نشاید.»
این کلمه به صورت حدیث مرفوع آمده است، در سخنان ابو بکر هم چنین آمده است: تا هنگامی که خدا را فرمانبردارم، از من فرمانبرداری کنید و هر گاه از فرمان او سرپیچی کردم، بر شما فرمانبرداری از من نخواهد بود.
معاویه به شداد بن اوس گفت: برخیز و از علی انتقاد کن. شداد برخاست و گفت: سپاس خداوندی را که فرمانبرداری خویش را بر بندگانش واجب فرموده است و در نظر پرهیزکاران رضایت خود را برتر و بهتر از رضایت دیگران قرار داده است و همه پرهیزکاران از آغاز تا پایان بر این روش بوده اند، ای مردم همانا آخرت وعده راست است که در آن پادشاهی قاهر حکومت می فرماید، و دنیا سفره آماده ای است که نیکوکار و تبهکار از آن می خورند، و بر آن کس که شنوا و مطیع فرمان خداوند است، اعتراضی نیست و برای آن کس که شنوا و فرمانبردار کسی است که نسبت به خدا سرکش است، هیچ دلیل و حجتی وجود ندارد. و همانا «لا طاعه لمخلوق فی معصیة الخالق» و
جلوه تاریخ درشرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 7، ص387
چون خداوند نسبت به مردمی اراده خیر فرماید، نیکان ایشان را به امیری بر ایشان و فقیهان آنان را به قضاوت بر آنان می گمارد و اموال را در دست بخشندگان ایشان قرار می دهد. و چون نسبت به مردمی اراده شر فرماید، سفلگان آنان را به امیری بر ایشان و نادانان را به قضاوت بر آنان می گمارد و اموال را در دست بخیلان ایشان قرار می دهد. یکی از نشانه های صالح بودن امیران این است که همنشینان ایشان به صلاح و درستی باشند. شداد بن اوس به معاویه نگریست و گفت: ای معاویه آن کس که با گفتن حق تو را به خشم آورد، برای تو خیر خواهی کرده است و آن کس که با باطل تو را خشنود کند، نسبت به تو غش ورزیده است.
معاویه سخن او را قطع کرد و دستور داد او را از منبر فرود آورند. سپس نسبت به او مهربانی کرد و فرمان داد مالی به او بدهند و چون شدّاد آن مال را گرفت، معاویه گفت: آیا من از همان بخشندگانی که گفتی نیستم؟ شدّاد گفت: اگر مال خودت هست و آن را به حلال کسب کرده ای و از اموال مسلمانان نیست و از راه فضیلت بخشیده ای، آری هستی، ولی اگر از اموال مسلمانان است که از پرداخت آن به ایشان خودداری کرده ای آن را با گناه به چنگ آورده ای و با اسراف هزینه کرده ای که خداوند متعال می فرماید: «همانا تبذیر کنندگان برادران شیطانهایند.»
