خطبه‌های نماز عید فطر
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم
الحمدللَّه ربّ العالمین. الحمدللَّه الّذی خلق السّموات والارض و جعل الظّلمات والنّور ثمّ الّذین کفروا بربّهم یعدلون. نحمده و نؤمن به و نستهدی بهداه و نستغفره و نصلّی و نسلّم علی حبیبه و نجیبه و خیرته فی خلقه سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم محمّد و علی اله الأطیبین الأطهرین المنتجبین سیّما بقیّةاللَّه فی‌الارضین. قال اللَّه الحکیم فیکتابه: و امّا من خاف مقام ربّه و نهی النّفس عن الهوی فانّ الجنّة هی المأوی(1)
عید سعید بزرگ اسلامی فطر را به همه‌ی مسلمین عالم، مخصوصاً آن مسلمانانی که در راه حاکمیت اسلام و معنا بخشیدن به این روزها مجاهدت میکنند، علیالخصوص به شما ملت بزرگ ایران و جمعیت عظیم نمازگزاران فطر، تبریک عرض میکنم.
روز عید فطر، همان روز بزرگ و عظیمی است که شما در نماز این عید، خدا را به آن روز قسم میدهید؛ «اسئلک بحقّ هذا الیوم»(2). این روز برای مسلمانان عید است و برای پیامبر «ذخرا و شرفا و کرامتا و مزیدا»(3). در طول تاریخ، این روز ذخیره‌ی پیامبر خدا و مایه‌ی شرف و کرامت و افزایش نام و گسترش دعوت او بوده است.
در روز عید، مسلمانان باید به خود بنگرند و ببینند که از ضیافت الهی در ماه مبارک رمضان، چه استفاده و بهره‌یی برده‌اند. ماه رمضان، ماه خودسازی و تقواست. آیا با روزه و با عبادات در آن ماه شریف، توانسته‌ایم بر خودمان چیزی اضافه کنیم و خویش را بسازیم، یا نه؟ امروز به این حساب رسیدگی کنید، و اگر دیدید که در ماه رمضان دستاوردی پیدا کرده‌اید، سعی کنید آن را در طول سال حفظ کنید.
عظمت اسلام در طول تاریخ، به مسلمانان ساخته و پرداخته و حقیقتاً آماده‌ی برای بندگی خداست. اگر ملت ایران آماده‌ی بندگی خدا نبود، نمیتوانست این حرکت عظیم را انجام بدهد و امروز به عنوان الگو و نمونه‌ی جامعه‌ی اسلامی در میان مسلمانان سرتاسر عالم، بلکه نمونه‌ی مجاهدت و فداکاری و بیداری و آگاهی در میان همه‌ی ملتهای مستضعف، معرفی بشود. اگر امروز هم ملت ایران بخواهد این بار سنگین امانت را بر دوش خود حمل کند و به سرمقصد مطلوب برساند، جز خودسازی هیچ راهی ندارد.
ما باید به خدا اتکا و اتکال کنیم و این، جز بندگی و تسلیم در مقابل خدا چیزی نیست. اتکای به خدا و اعتماد به وعده‌ی الهی، از هر کسی برنمی‌آید. تنها کسانی میتوانند به خدا اتکا کنند، که خدا در دل و یاد آنها باشد. اگر خدا در یاد انسان نباشد و فضای جان او را پُر نکند، به خدا هم اعتماد نخواهد کرد و در میدانهای خطر، نخواهد توانست با اعتماد به خدا حضور پیدا کند. قرآن راه را به ما نشان داده است. خوف از خدا و داشتن تقوای الهی و بندگی و تسلیم و خضوع در مقابل پروردگار، راه فلاح و رستگاری در دنیا و عقباست.
امیرالمؤمنین(ع) در خطبه‌ی نماز عید فطر، خطاب به مردم مسلمان میفرمود: «افلا تائب من خطیئته قبل یوم منیّته»(4). یعنی آیا کسی نیست که قبل از مرگ و فرا رسیدن میعاد ناگزیر همه‌ی انسانها، از خطاها و گناهان خود در نزد پروردگار توبه کند؟ «الا عامل لنفسه قبل یوم بؤسه و فقره»(5): آیا کسی نیست که قبل از فرا رسیدن روز تنگدستی - آن روزی که انسان هیچ وسیله‌یی جز رحمت خدا و اعمالی که از پیش فرستاده باشد، ندارد - عمل بکند؟ یعنی امیرالمؤمنین(ع) در روز عید و شادمانی، مردم را به توبه و انابه و تصمیم به عمل و ارتباط با خدا گره میزند.
برادران و خواهران! ما باید از همه‌ی خطاهای خود توبه کنیم. آن‌جایی که امام سجاد و امیرالمؤمنین(علیهماالصّلاةوالسّلام) و سایر بزرگوارانی که در میان آحاد بشر نورانیت بی‌نظیری داشتند، با زبانهای گوناگون و با نفسهای سوزان استغفار و توبه میکردند، من و امثال من، برای بازگشت به خدا و طلب مغفرت و انابه‌ی به پروردگار، هیچ لحظه‌یی را نباید از دست بدهیم.
در تمام اعمال شبانه‌روز، تقوا را پیشه‌ی خود بکنید؛ یعنی مراقب گفتار و کردار و عمل و تصمیم و اقدام خودتان باشید و نگذارید که هواهای نفسانی، شما را از راه خدا و از تکلیف الهی منحرف بکند. شیطان به اتکای نفس اماره و هواهای نفسانی و خودخواهیها و منیتها و هوسهای ما، ما را از صراطالمستقیم الهی منحرف میکند. باید مانند آن کسی که در پیچ‌وخمهای یک راه کوهستانی خطرناک، مراقب هر حرکت و هر قدم پیشرفت خود است، مواظب باشیم. این تقواست؛ یعنی مراقب بودن، خدا را در همه‌ی کارها شاهد و ناظر دانستن، از خطاها و اشتباهاتی که سر میزند، زود توبه کردن، به خدا اتکا کردن، از خدا کمک خواستن، به خدا التجا بردن.
امروز چشم جهانی، به سوی شما ملت ایران است. امروز ملتها حرکت عظیم خود را با یاد حرکت شما شروع کرده‌اند و به ایمان شما اقتدا میکنند. اگر شما بخواهید ملتها این راه را - که راه خدا و اسلام است - ادامه بدهند، باید این راه را با استحکام ادامه بدهید، و این جز با تقوا ممکن نیست. لذا امروز تقوا بزرگترین وظیفه و مسؤولیت ماست.
پروردگارا ! همه‌ی ما را متقی و پرهیزگار بگردان.
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم
قل هواللَّه احد. اللَّه الصّمد. لم یلد و لم یولد. و لم یکن له کفوا احد.
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم
الحمدللَّه ربّ العالمین. نحمده و نشکره و نستغفره و نتوب الیه و نصلّی و نسلّم علی حبیبه و نجیبه سیّدنا و نبیّنا ابی‌القاسم محمّد و علی علیّ امیرالمؤمنین والصّدّیقة الطّاهره سیّدة نساءالعالمین والحسن والحسین سیّدی شباب اهل الجنّة و علیّ‌بن‌الحسین و محمّدبن‌علی و جعفربن‌محمّد و موسیبن‌جعفر و علیّ‌بن‌موسی و محمّدبن‌علیّ و علیّ‌بن‌محمّد والحسن‌بن‌علی والخلف القائم المهدی حججک علی عبادک و امنائک فی بلادک و صلّ علی ائمّة المسلمین و حماة المستضعفین و هداة المؤمنین اوصیکم عباد اللَّه بتقوی اللَّه
در خطبه‌ی دوم، مایلم تنها یک مطلب را به شما برادران و خواهران نمازگزار عرض کنم و آن، تقدیر و تشکر از حرکت عظیم ملت ایران در روز قدس است. از نظر غاصبان سرزمین فلسطین، مسأله‌ی قدس، یک مسأله‌ی تمام‌نشده است. هیچ‌کس نباید خیال کند که صهیونیستهای غاصب و حامیان بین‌المللی آنها، میخواستند فلسطین را بگیرند و حکومت تشکیل بدهند؛ گرفتند و حکومت تشکیل دادند و مسأله تمام شد. قضیه این‌طور نیست. هدفهایی که در تشکیل دولت غاصب صهیونیستی در سرزمین فلسطین وجود داشته است، با این اسرائیل کنونی کاملاً تأمین نمیشود. هدف، بالاتر از اینهاست. هدف، ایجاد کشوری است در سرزمینی بزرگتر و پُرجمعیت‌تر از آنچه که امروز غصب کرده‌اند.
دیدید به مجرد این‌که آمارهای دولتی اسرائیل به آنها نشان داد که رشد جمعیت مسلمانان در فلسطین اشغالی، از رشد جمعیت مهاجران صهیونیست به آن کشور بیشتر است، به کمک قدرتها و دولتهای پشتیبانشان، باز نقشه‌های قدیمی خود در زمینه‌ی مهاجرت را شدت و شتاب بخشیدند. بنابراین، مسأله‌ی اسرائیل از اینها بالاتر است.
تصور میشد که دولتهای عربیِ اسلامیِ مجاورِ سرزمین غصب شده، خواهند توانست، یا لااقل اراده خواهند کرد که از گسترش این غده‌ی سرطانی در قلب عالم اسلام و در آن‌جایی که سه قاره‌ی آسیا و آفریقا و اروپا به یکدیگر متصل میشود، مانع بشوند. در اوایل، این تصور را فلسطینیها و شاید بعضی دیگر میکردند؛ اما امروز ثابت شده است که جز حرکت ملتها و اراده‌ی مردم مسلمان در سرتاسر آفاق اسلامی، هیچ راه دیگری وجود ندارد.
آن کسانی که در داخل سرزمینهای اشغالی، مظلومانه مبارزه میکنند و رنج میبرند و کتکش را میخورند - که تنها امید برای آزادی فلسطین و محو دولت غاصب نیز همان مبارزان داخلی هستند - باید احساس کنند و بدانند که در سرتاسر دنیای اسلام، ملتها به یاد آنها هستند و از آنها پشتیبانی میکنند. اگر بخواهیم در آن مبارزان مظلومی که در خانه‌ی خودشان غریب هستند، این احساس پیدا بشود، باید همین‌گونه تظاهرات مردمی در دنیای اسلام به وجود بیاید. این ابتکار روز قدس از سوی امام بزرگ و رهبر عظیم‌القدر ما(رضوان‌اللَّه‌تعالیعلیه)، با توجه به همین معنا بود؛ والّا معلوم است مردمی که در خیابانهای تهران راه میروند، از این‌جا به وسیله‌ی اسلحه با اسرائیل نمیجنگند.
امروز برای اسرائیل و حامیانش و بخصوص امریکا، اسلحه‌ی مشت شما که گره میشود و شعاری که میدهید، از هر سلاح دیگری کوبنده‌تر است. آنان برای مقابله‌ی با سلاحهای دیگر، وسیله دارند. دیدیم که کشورهای عربی در طی چند جنگ، این قدرت را پیدا نکردند که با سلاح با اسرائیل بجنگند و او را شکست بدهند. هر دفعه، یا او کاملاً غالب شد، یا بالاخره پیش برد؛ ولو در وهله‌ی اول جنگ هم غالب نشده باشد.
کشورهای عربی اطراف اسرائیل، برای آن‌که این کشور در بُرد تیر آنها قرار بگیرد، هرچه سلاح داشته باشند، باز قدرتهایی که این غده را در دل دنیای اسلام کاشتند، او را دو یا چند برابر مسلح خواهند کرد؛ بنایشان بر این است. آن چیزی که جواب ندارد و آن سلاحی که امریکا و شوروی و دیگر حامیان اسرائیل نمیتوانند در مقابل آن، سلاح برابر و مشابهی به میدان بیاورند، سلاح اراده و خواست ملتهاست.
سیاستمداران عالم باید بدانند که دنیای اسلام اجازه نداده است و نمیدهد. باید بدانند که ما حضور دشمن غاصب را در خانه‌ی خودمان فراموش نکرده‌ایم. این‌طور نیست که صهیونیستها دایماً بتوانند دنیای اسلام را در مقابل عمل انجام‌شده قرار بدهند. نخیر، ملتها بیدارند.
مبارزه‌یی که از طرف حامیان رسمی اسرائیل و همپیمانان آنها - که حامیان غیررسمی اسرائیلند - با روز قدس شد، یک مبارزه‌ی تماشایی است. برای روز قدس رقیب درست کردند و سعی نمودند که این روز را از یادها ببرند. ما در هیچ جای دنیای اسلام ندیده‌ایم که قدرتهای جهانی اجازه بدهند، دولتهای محلی مردم را به این حرکت و راهپیمایی وادار کنند. متأسفانه سیاست قدرتهای گردن‌کلفت دنیا، در بسیاری از کشورهای اسلامی، دارای نفوذ است. این از بدبختیهای مسلمین و دنیای اسلام است. چرا نباید در روز قدس، دولتهای کشورهای اسلامی، مردم را به راهپیمایی در خیابانها تشویق کنند؟ مگر چه چیزی از آنها کم میشود؟ اگر با آرمان فلسطین همراه و موافقند، چرا اجازه نمیدهند؟
شما ملت ایران، حقاً و انصافاً عظمت را مجسم کردید؛ اراده‌ی ملی را به معنای واقعی کلمه نشان دادید و به دنیا فهماندید که حضور ملت در صحنه‌ی سیاست یعنی چه، اعلام نظر یعنی چه، اعلام اراده‌ی ملی یعنی چه. با حوادثی که کم‌وبیش در این یک سال در عالم اتفاق افتاد، دنیا تازه معنای قدرت ملتها و حاکمیت آنها را بر نظامهای گوناگون میفهمد.
ملت ما در تمام مراحل زندگی این یازده سال اخیر، این حضور و این قدرت و این اراده‌ی مسلط را نشان داده؛ آن هم نه فقط در مسایل کشور خودش، بلکه در حساسترین مسایل جهانی و بین‌المللی، که یکی همین مسأله‌ی قدس است. انقلاب اسلامی، به برکت همین حضور شما مردم به پیروزی رسید و من امیدوارم و اطمینان دارم که به برکت همین حضور و بیداری شما، خواهد توانست به تمام آرمانها و آرزوهایش برسد.
خداوند ان‌شاءاللَّه شما ملت رشید و نیرومند و بااراده و یکپارچه و قوی را، همواره موفق و بیدار و مسلط برخواستها و آرمانهای خود و انقلابتان بدارد و از این اجتماع عظیم شما و از اعماق دل آحاد این ملت، سلامها و درودهای محبت‌آمیز و ستایش‌آمیز را به روح مطهر و منور امام عزیزمان برساند و همه‌ی آرزوهای آن بزرگوار را در نزدیکترین زمان ممکن، برآورده کند.
بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم
والعصر. انّ الانسان لفی خسر. الّا الّذین امنوا و عملوا الصّالحات و تواصوا بالحقّ و تواصوا بالصّبر.
والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته
1) نازعات: 40 و 41
2) مفاتیح الجنان، ذکر نماز عید فطر
3) مفاتیح الجنان، ذکر نماز عید فطر
4) نهج‌البلاغه، خطبه‌ی 28
5) همان
