از خطبه های آن حضرت علیه السّلام است هنگام رفتن بجنگ با مردم بصره (در جنگ جمل):
عبد اللّه ابن عبّاس گفت: در ذی قار (موضعی است نزدیک بصره) بر امیر المؤمنین علیه السّلام وارد شدم هنگامیکه پارگی کفش خود را می دوخت، پس بمن فرمود قیمت این کفش چند است؟ عرض کردم ارزشی ندارد. فرمود: سوگند بخدا این کفش نزد من از امارت و حکومت بر شما محبوبتر است، لکن (من قبول چنین امارت و حکومتی نموده ام برای اینکه) حقّی را ثابت گردانم یا باطلی را بر اندازم.
پس حضرت بیرون رفته برای مردم خطبه خواند و فرمود:
خداوند سبحان حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله را فرستاد در میان عرب که هیچیک از آنها نبود که کتاب بخواند و نه دعوی نبوّت و پیغمبری کند (نه کتابی در میان ایشان بود و نه پیغمبری)
پس آن حضرت ایشان را رهنمایی فرمود (از گفتار و کردار زشت منع نمود) تا آنکه جا داد آنها را به مکانشان و به جایگاه آسودگی رسانیدشان و از بیچارگی نجاتشان داد، پس نیزه ایشان راست گردید (به استقلال و نظم در زندگی رسیدند) و سنگ بزرگ لرزان آنان آرامش یافت (اضطراب و نگرانی که بر اثر نا امنی داشتند بر طرف شد).
آگاه باشید سوگند بخدا من در میان کسانی بودم که آنها را براه هدایت و رستگاری سوق می دادند (و با آنان که زیر بار اطاعت نرفته جنگیدند جنگ کردم) تا همه لشگریان دشمن پشت کرده فرار نمودند، و من (در آن واقعه) عاجز نبوده ترس بخود راه ندادم،
و این رفتن من بجنگ مردم بصره مانند همان هنگام است که با پیغمبر برای هدایت و رستگاری خلق می رفتیم، پس (اکنون هم عاجز نبوده و ترس بمن راه نمی یابد، و) باطل را می شکافم تا حقّ از پهلوی آن بیرون آید (تاریکی باطل که حقّ را پوشانده من به روشنائی عمل خود بر طرف می سازم تا هویدا گردد)
مرا با قریش چه کار است (سبب دشمنی ایشان با من چیست) سوگند بخدا (غرض از جنگ کردن من با ایشان این است که) در وقتی که کافر (مشرک و بت پرست) بودند با آنها جنگیدم و اکنون هم که فتنه و فساد پیش گرفته از راه حقّ قدم بیرون نهاده اند با آنان می جنگم (پس جنگ من با آنها در این دو موقع بر اثر کفر و ضلالت است و گر نه دشمنی ندارم)
و من همانطور که دیروز (زمان حیات حضرت رسول در جنگ کردن) با ایشان همراه بودم (استقامت داشتم) امروز هم همراه هستم (ایستادگی دارم، پس در استقامت و دلیری من هیچ تغییری پیدا نشده، بنا بر این از راه ضلالت و گمراهی قدم بیرون نهید و دست از کارزار با من بردارید).