خردمند با دیده دل پایان کار خویش را می نگرد و فرود و فراز آن را می شناسد. دعوت کننده ای -یعنی رسول خدا- دعوت کرد و زمامداری زمام کار به دست گرفت. پس به آن دعوت کننده پاسخ دهید و از آن زمامدار پیروی نمایید. به دریاهای فتنه ها فرو شدند و به جای سنتها، بدعتها را گرفتند. مؤمنان در گوشه ها خزیدند و گمراهان و دروغ پردازان به سخن در آمدند.
ما چون پیرهن که به تن چسبیده است، به نبوت نزدیکیم. ما یاران نبوت و خازنان نبوت و درهای ورود به نبوت هستیم. باید که از درها به خانه ها در آیند، هر کس نه از دربه خانه در آید، دزدش خوانند. در حق ایشان است آیات کریمه ایمان. آنان گنجینه های خدای رحمان اند. اگر زبان به سخن گشایند، راست گویند و اگر خاموشی گزینند نه به آن معنی است که دیگران بر آنان سبقت گرفته اند. پیشوای قوم باید به قوم خود براستی سخن گوید، به عقل خود رجوع کند. از فرزندان آخرت باشد، زیرا از آن جهان آمده و به آنجا باز می گردد.
خردمندی که به دیده دل می نگرد و از روی بصیرت کار می کند، در آغاز، باید بداند که آنچه می کند به زیان اوست یا به سود او. اگر به سود او بود، همچنانش پی گیرد و اگر به زیان او بود از انجام، آن بازایستد. زیرا هر کس بدون علم دست به عملی زند، چونان کسی است که بیرون از راه گام می زند، که هر چه پیشتر رود بیشتر از مقصود دور گردد. کسی که بر مقتضای علم عمل می کند، همانند کسی است که در راهی روشن و آشکار راه می سپرد. پس بر بیننده است که بنگرد که آیا پیش می رود یا بازپس می گردد.
بدان، که هر ظاهری را باطنی است همانند آن. آنچه ظاهرش پاکیزه باشد، باطنش نیز پاکیزه است و آنچه ظاهرش ناپاک باشد باطنش نیز ناپاک است. پیامبر راستگوی (صلی اللّه علیه و آله) فرمود: بسا خداوند بنده ای را دوست دارد، ولی عملش را دوست ندارد. و گاه عملش را دوست دارد، ولی کننده آن را دوست ندارد.
و بدان که هر عملی را درختی است که آن عمل به مثابه میوه آن است. و هیچ درختی از آب بی نیاز نیست و آبها گونه گونند. هر آنچه آبیاریش نیکو درختش نیکو و میوه اش شیرین است و هر آنچه آبیاریش بد درختش بد و میوه اش تلخ است.