از سخنان آن حضرت است خطاب به اهل بصره در خبر از پیشامدهای سخت:
آن که بتواند خود را بر اطاعت خداوند وادارد باید اقدام کند. اگر از من پیروی کنید -چنانچه خدا بخواهد- شما را به بهشت خواهم برد گرچه راهی است دشوار و همراه با تلخی.
فلان زن (عایشه) را رأی ضعیف زنان دامنگیر شد، و کینه در سینه اش چون دیگ آهنگران که به جوش آید جوشید، و اگر از او خواسته می شد آنچه با من انجام داد با دیگری انجام دهد انجام نمی داد. با این حال حرمت اولیه او باقی است، و حسابش با خداوند است.
راه خدا روشن ترین راه، و پر فروغ ترین چراغ است. به ایمان بر اعمال شایسته استدلال می شود، و به اعمال شایسته بر ایمان دلیل می آورند، ساختمان علم با ایمان آباد می گردد، و انسان به سبب دانش از مرگ هراسان می شود، و با مرگ دنیای آدمی پایان می پذیرد، و با دنیا آخرت به دست می آید، با قیامت بهشت برای پرهیزکاران نزدیک، و دوزخ برای گمراهان آشکار می گردد، مردمان را چاره ای از قیامت نیست، که در میدان مسابقه آن با سرعت به جانب آخرین جایگاه روان می شوند. از قبرها بیرون آمده، و به آخرین منزل روان شدند. آنجا برای هر خانه اهلی است که آن را به خانه دیگری تبدیل نکنند، و ساکنانش به جای دیگر منتقل نشوند.
امر به معروف و نهی از منکر دو صفت از صفات خداوندند، این دو مرگ را نزدیک نمی کنند، و روزی را کاهش نمی دهند.
بر شما باد به کتاب خدا که ریسمانی محکم، و نوری آشکار، و دارویی سودمند، و سیراب کننده ای فرونشاننده عطش است، نگاه دار کسی است که به آن چنگ زند و نجات بخش کسی که به آن در آویزد. کژ نشود تا راستش کنند، و منحرف نگردد تا از او بخواهند که باز گردد، و از خواندن بسیار و به گوش خوردن کهنه نگردد. آن که با قرآن سخن گوید راست گفته، و هر که به آن عمل کند پیش افتاده است.
[مردی از جای برخاست و گفت: یا امیر المؤمنین، ما را از فتنه خبر ده، و آیا در باره فتنه از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله پرسیده ای فرمود:]
وقتی خدای سبحان این آیه را فرستاد: «الم، آیا مردم گمان کرده اند همین که بگویند ایمان آورده ایم، رها می شوند و به آزمایش در نمی آیند» دانستم تا زمانی که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله در میان ماست فتنه بر ما فرود نمی آید، پرسیدم: یا رسول اللّه منظور از این فتنه که خداوند تو را به آن خبر داده چیست؟ فرمود: «یا علی، به زودی امتم پس از من آزمایش می شوند.»
گفتم: یا رسول اللّه، مگر نه این است که در روز احد افرادی از مسلمانان شهید شدند و من از فیض شهادت ماندم، و از این بابت غمگین شدم، شما به من فرمودی: «بر تو بشارت باد که عاقبت به شهادت می رسی»؟ در پاسخم فرمود: «آنچه گفتی صحیح است، ولی بگو به هنگام شهادت صبرت چگونه است» گفتم: این از موارد صبر نیست، بلکه جای مژده و شکرگزاری است.
و فرمود: «یا علی، به زودی مسلمانان پس از من به ثروتشان آزمایش می شوند، و با دینداری خود بر خدا منّت می نهند، رحمتش را آرزو دارند، و خود را از خشمش در امان دانند، و با شبهات دروغ و هوسهای غفلت زا حرام او را حلال شمارند، شراب را به اسم آب انگور و خرما، و رشوه را به عنوان هدیّه، و ربا را به نام تجارت حلال دانند.» گفتم: یا رسول اللّه، در آن وقت این چنین مردم را از کدام گروه حساب کنم در موضع ارتداد، یا در مرتبه فتنه فرمود: «در مرتبه فتنه».